الزامات چاه‌های نیمه محصور آسانسور بر اساس استاندارد

چاه آسانسور فضایی است که در آن کابین و وزنه تعادلی-کششی یا وزنه تعادل(در صورت وجود) حرکت می‌کند. این فضا معمولاً به کف چاهک، دیواره و سقف چاه محدود است. در این مقاله، الزامات چاه‌های نیمه محصور آسانسور بر اساس استاندارد را بررسی می‌کنیم.

۱۳ دی ۱۴۰۱

یونس نجف نیا، کابین نیوز – چاه آسانسور فضایی است که در آن کابین و وزنه تعادلی-کششی یا وزنه تعادل(در صورت وجود) حرکت می‌کند. این فضا معمولاً به کف چاهک، دیواره و سقف چاه محدود است(بند 3-11، استاندارد ملی ایران به شماره 1-6303 تجدیدنظر اول). برای آشنایی بیشتر با الزامات چاه‌های نیمه محصور آسانسور مطابق با استاندارد می‌توانید تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

فضای چاه آسانسور ممکن است توسط دیواره محصور شود و یا با توجه به طراحی، به‌ صورت کامل محصور و پوشیده نباشد.

مطابق بند 5-2-1 از استاندارد ملی ایران به شماره 1-6303 تجدیدنظر اول:

آسانسور با استفاده از تمهیدات زیر از محیط پیرامون خود جدا شده است.

الف- دیواره‌ها، سقف و کف، یا

ب- فضا و فاصله کافی.

مطابق بند 5-2-1-2(چاه‌های نیمه محصور)

چنانچه چاه آسانسور نقشی در گسترش آتش به سایر طبقات نداشته باشد، همانند آسانسورهای نمادار در گالری‌ها، تالارهای مرکزی، برج‌ها و غیره، لازم نیست چاه آسانسور کاملاً بسته(محصور) باشد؛ اما موارد زیر در آن‌ها باید رعایت شوند:

الف- در قسمت‌هایی که به صورت عادی برای افراد قابل دسترسی هستند، ارتفاع دیواره‌ها باید به اندازه‌ای باشد تا از عبور و دسترسی افراد جلوگیری کند تا این اشخاص:

توسط قسمت‌های متحرک آسانسور در معرض خطر نباشند و
با دسترسی داشتن به قطعات داخل چاه به‌صورت مستقیم یا با وسایل قابل حمل همراه خود در کارکرد ایمن آسانسور اختلالی ایجاد ننمایند.

اگر ارتفاع دیواره چاه مطابق شکل 1 و 2 باشد، با تأمین شرایط زیر قابل قبول است.

رعایت ارتفاع حداقل 3/5 متر در سمت در طبقه؛
رعایت ارتفاع حداقل 2/5 متر از سمت‌های دیگر، با فاصله افقی حداقل 0/5 متر از قسمت‌های متحرک آسانسور.

در صورتی‌ که فاصله تا قسمت‌های متحرک از 0/5 متر بیشتر باشد، مقدار ارتفاع 2/5 متر می‌تواند به تدریج به مقدار حداقل 1/1 متر در فاصله افقی 2 متر کاهش یابد.

ب- دیواره‌ها باید بدون منفذ باشند؛

پ- دیواره‌ها باید حداکثر 0/15 متر از لبه طبقات، راه پله‌ها یا سکوها فاصله داشته باشند؛(شکل 1 را ببینید)

ت- باید شرایطی فراهم شود که از تداخل کار آسانسور با کار تجهیزات دیگر ساختمان جلوگیری شود(بند 5-8-ب و بند 16-3-1-پ را ببینید)؛

ث- تمهیدات ویژه‌ای برای آسانسورهای نمادار خارج از ساختمان که در معرض تغییرات آب و هوایی هستند(بند 0-14-3 را ببینید) باید رد نظر گرفته شود. به عنوان مثال آسانسورهایی که در روی دیوارهای خارجی یک ساختمان نصب می‌شوند.

نکته 1: مطابق با توصیه استاندارد، نصب آسانسورها با چاه نیمه محصور باید تنها پس از در نظر گرفتن تمامی شرایط محیطی و قوانین ساختمانی کشور صورت پذیرد.

نکته 2: مطابق بند 5-8، در مورد چاه‌های نیمه محصور، نواحی زیر به عنوان چاه در نظر گرفته می‌شوند:

الف- در صورتی که حصاری وجود داشته باشد، منطقه‌ی داخل حصار؛

ب- در صورتی که حصار وجود نداشته باشد، منطقه‌ای به فاصله‌ی افقی 1/5 متر از قسمت‌های متحرک آسانسور.

رعایت شعاع 1/5 متری از قسمت‌های متحرک، باید از تمام نقاط از جمله از سمت ورودی کابین بررسی شود.

نکته 3: مطابق گراف شکل 2، رعایت حداقل فاصله افقی 0/5 متری از قسمت‌های متحرک آسانسور، حتی اگر ارتفاع دیواره چاه در سمت‌هایی غیر از سمت ورودی بیش از 2/5 متر باشد نیز الزامی است.

نکته 4: استفاده از دیواره‌های منفذدار مانند فنس یا ورق پانچ مجاز نیست.

نکته 5: در استاندارد 1-6303 تصریح شده است که فاصله دیواره‌ها از لبه طبقات، راه پله‌ها یا سکوها نباید بیش از 0/15 متر باشد.

اما در استاندارد ملی ایران شماره 20-6303(چاپ اول): سال 1399 که نسخه بروز شده استاندارد فعلی است و البته در حال حاضر لازم الاجرا نیست، اگر این فاصله بیش از 0/15 متر باشد، با تأمین شرایط زیر که از ایستادن افراد در این فاصله ممانعت کند، آن را مجاز می‌داند:

مطابق زیر بند 5-2-5-2-2-2:

الف- در صورتی که تصویر افقی این پیش‌آمدگی از 0/15 متر بزرگ‌تر است، باید با زاویه حداقل °45 نسبت به افق پخ شود؛ یا

ب- یک صفحه منحرف کننده شیب‌دار که با افق زاویه °45 ساخته و بتواند در برابر اعمال نیروی 300 نیوتن با توزیع یکنواخت بر مساحت 5 سانتی‌متر مربع با سطح مقطع گرد یا مربع، عمود بر هر نقطه از آن، به‌گونه‌ای مقاومت کند که: