اصطلاحات رایج آسانسور به زبان فارسی و انگلیسی

نعیمه گلی، کابین نیوز – همانطور که می‌دانید تمامی حوزه‌های شغلی زبان تخصصی خود را دارند و از اصطلاحاتی تخصصی و مرتبط به حوزه‌ی کاری خود استفاده می‌کنند. به عنوان مثال حسابداران زبان و اصطلاحات مخصوص به خود را دارند. این امر در رابطه با صنعت آسانسور نیز صدق می کند و این شغل همانند مابقی مشاغل دارای اصطلاحاتی است که مورد استفاده ی کارکنان این صنعت قرار می گیرد و دانستن آنها برای مدیران، تکنسین های فنی، نصابان آسانسور و … بسیار مهم و ضروری است. در ادامه به توضیح مختصر برخی از اصطلاحات رایج آسانسور می پردازیم.

اصطلاحات رایج آسانسور؛ موتوخانه(Machine Room)

موتوخانه (Machine Room): یکی از اجزای اصلی آسانسور موتورخانه آسانسور است که در بررسی اصطلاحات رایج آسانسور باید ابتدا به بررسی آن بپردازیم. اتاقی که ماشین آلات و سیستم‌های برقی آسانسور در آن قرار دارد، موتورخانه آسانسور معمولاً در بالاترین نقطه چاه آسانسور نصب می‌شود. از دیگر قطعات در موتورخانه آسانسور می‌توان به ابزارآلات تعمیرات آسانسور، تابلو فرمان آسانسور، تجهیزات خنک کننده و وسایل اطفاء حریق اشاره کرد.

آسانسور با سیستم محرکه کششی- اصطکاکی  Traction drive lift

آسانسوری است که جابجایی در آن به وسیله اصطکاک ما بین طناب‌هایی که داخل شیارهای فلکه اصلی موتور قرار دارند انجام می‌گیرد.

ریل(Rail)

ریل(Rail): عضو T شکلی که برای هدایت کابین و وزنه تعادل به دیواره‌های بالابر متصل می‌شود. ریل آسانسور نیز یکی از اصطلاحات رایج آسانسور است که برای طراحی و انتخاب آن باید موارد زیر را مد نظر قرار داد.

• طول چاه آسانسور
• وزن کابین
• ظرفیت آسانسور

اصطلاحات رایج آسانسور؛ کابین آسانسور

کابین(cabin): بخشی اتاق مانند از آسانسور که مسافران را در هر طبقه از ساختمان بالا و پایین می‌برد. کابین آسانسور از جمله اصطلاحات رایج آسانسور است که ممکن است شما به دفعات آن را بشنوید. اجزای اصلی تشکیل ‌دهنده کابین شامل موارد زیر هستند که بسته به سلیقه طراح متفاوت می‌باشند.

• یوک
• سکو یا همان محل ایستادن مسافر
• دیواره ‌ها

اصطلاحات رایج آسانسور؛ چاه آسانسور

چاه(well): چاه آسانسور نیز که از دیگر اصطلاحات رایج آسانسور است، فضايی است که کابین و وزنه تعادل آسانسور در آن حركت مي‌كنند. این فضا معمولاً به کف چاهک، دیوارها و سقف چاه محدود است. به طور معمول پوشش دیوار چاه آسانسور، پلاستر سیمان بوده و هیچ‌گونه درز و شکافی ندارد.

اصطلاحات رایج آسانسور؛ چاهك‌(pit)

چاهك‌(pit): به فاصله قائم از کف پایین‌ترین توقف تا انتهای چاه، چاهک یا پیت گفته می‌شود. چاهک در چاه آسانسور بخاطر تامین فضای لازم به عنوان جان پناه برای سرویس‌کار آسانسور و نصب برخی تجهیزات از قبیل ضربه گیر یا بافر ضربه گیر آسانسور و… تعبیه می‌شود.

حرکت ناخواسته کابین  Unintended car movement(UCM)

به حرکت بدون فرمان کابین آسانسور با درب‌های باز گفته می‌شود.

دقت توقف  Stopping accuracy

فاصله عمودی ایجاد شده ما بین ورودی کابین آسانسور با ورودی طبقه در هنگام توقف کابین آسانسور در طبقه ی مشخص شده و باز شدن کامل درب‌های آسانسور.

دقت همسطح سازی  Leveling accuracy

فاصله عمودی ایجاد شده ما بین ورودی کابین آسانسور با ورودی طبقه در هنگام سوار یا پیاده شدن از کایبن آسانسور.

زنجیره ی ایمنی برقی (سری ایمنی)  Electric safety chain

تمامی وسایل ایمنی برقی آسانسور که به یکدیگر متصل می باشند.

یوک(Sling)

یوک(Sling): اسکلت یا قاب فلزی سنگینی است که وظیفه‌ی حمل کابین آسانسور را دارد. یوک بخش‌های مهمی نظیر کف کابین، ترمزهای ایمنی، کفشک‌ها و سیم بکسل‌ها به آن متصل می‌شوند و می‌توانند با دیوارهای‌ كابین‌ یكپارچه‌ باشد.

استفاده کننده  User

شخصی که از آسانسور برای جا به جایی و حمل بار استفاده میکند.

بار نامی(ظرفیت مفید)  Rated load

میزان باری است که تجهیزات آسانسور بر مبنای آن انتخاب و ساخته شده‌اند.

ترمز ایمنی Safety brake

وسیله‌ای مکانیکی است که در صورت افزایش سرعت بیش از حد مجاز و یا گسیختگی سیستم تعلیق فعال شده و با درگیر شدن بر روی ریل های راهنمای کابین یا وزنه تعادل آسانسور آنها را متوقف نموده و در حالت توقف نگه می دارد.

سرعت نامی  Rated speed

به سرعت کابین آسانسور بر حسب متر بر ثانیه گفته می شود که تجهیزات بر مبنای آن ساخته شده اند.

ترمز ایمنی تدریجی  Progressive safety brake

نوعی ترمز ایمنی آسانسور است و عملکرد آن گونه ای است که موجب شتاب منفی کمتری می گردد؛ و نیروهای وارد به کابین و وزنه تعادل آسانسور را به مقدار مجازی محدود می کند.

سیستم کنترل حرکت رانش  Drive control system

سیستمی که عملکرد سیستم محرکه آسانسور را بررسی و کنترل می کند.

سینی زیر درب آسانسور Aprone

صفحه ای قائم با لبه شیبدار است که زیر آستانه درب طبقه آسانسور یا زیر ورودی کابین آسانسور نصب می شود.

شیشه چند لایه  Laminated glass

دو یا چند لایه شیشه ای که هر کدام از آنها توسط یک لایه نازک پلاستیکی به یکدیگر چسبانده شده اند.

پنل عملیاتی کابین  Car Operating Panel (C.O.P)

صفحه کنترل داخل آسانسور است که دکمه های طبقه، کلید چراغ، دکمه هشدار، کلید توقف اضطراری و … را در خود جای داده است.

طناب ایمنی Safety rope

طناب فولادی کمکی است که به کابین یا وزنه تعادل آسانسور متصل می‌شود و در هنگام عبور آسانسور از سرعت مجاز یا قطع سیستم تعلیق ، ترمز ایمنی را فعال می‌کند.

اپراتور درب اتوماتیک Automatic Gate Operator

وسیله‌ای الکترومکانیکی است که درب کابین را به طور خودکار باز و بسته می‌کند.

فضای بالاسری Overhead

به فاصله ی بین کف بالاترین طبقه توقف آسانسور تا زیر سقف چاه گفته می‌شود.

فضای ماشین آلات  Machinery space

فضایی در داخل یا خارج از چاه آسانسور است که تمام یا قسمتی از ماشین آلات در آن قرار می‌گیرند.

کنترل کننده اضافه سرعت ( گاورنر)  Over speed governor

وسیله ای است که وقتی آسانسور به هر دلیلی به سرعتی بیش از حد مجاز برسد، موجب توقف آن شده و در صورت نیاز سیستم ترمز ایمنی را فعال می کند.

راه آسانسور Hoistway

دهانه ای که آسانسور در آن حرکت می کند.

اینترلاک Interlock

یک دستگاه الکترومکانیکی است که درب آسانسور را قفل می کند و دو عملکرد و کاربرد مجزا دارد:

1- از عملکرد دستگاه هنگام قفل نبودن درب آسانسور جلوگیری می کند.

2- از باز شدن درب آسانسور در حین حرکت جلوگیری می کند و فقط زمانی که کابین در طبقه متوقف شود قفل باز می شود.

• منطقه توقف Landing Zone

منطقه ای که از یک نقطه 18 اینچی زیر آسانسور تا یک نقطه 18 اینچی بالاتر از محل توقف امتداد دارد.

پارکینگ Parking

ویژگی خاصی در سیستم سیگنال یک آسانسور که پس از پاسخگویی به سیگنال های کابین، آسانسور به یک طبقه خاص مثلا همکف منتقل شده و کابین در آن طبقه متوقف می‌شود.

كليدهاي حد نهايي Final limit switches

به کليدهايي گفته می شود كه در بالاترين و پايين‌ترين قسمت مسير حركت كابين قرار دارند و مانع خروج كابين از مسير تعیین شده، می‌شوند.

سطح یکپارچگی ایمنی Safety integrity level(SIL)

سطوح سه گانه مجزا برای مشخص کردن الزامات یکپارچگی ایمنی در عملکرد ایمنی که به سیستم الکترونیکی قابل برنامه ریزی در کاربردهای مرتبط با ایمنی آسانسورها اختصاص یافته است.

منطقه بازشو قفل آسانسور  Unlocking zone

منطقه ای است در بالا و پایین سطح توقف آسانسور تعبیه شده است و زمانی که کف کابین در آن منطقه قرار گیرد، درب آسانسور در همان طبقه قابلیت باز شدن از حالت قفل را پیدا می‌کند.

ترمز ایمنی لحظه ای  Instantanneous safety brake

نوعی ترمز ایمنی آسانسور است که با قفل شدن سریع روی ریل های راهنما، سبب توقف کابین می شود.

زمان عکس العمل سیستم  System reaction time

به مجموع زمان وقوع یک خطا در سیستم یکپارچه ایمنی تا شروع عکس العمل مربوط در آسانسور و زمان مورد نیاز برای رسیدن به وضعیت ایمن در آسانسور، زمان عکس العمل سیستم می گویند.

ضربه‌ گیر(buffer)

ضربه‌ گیر(buffer): وسیله ای است برای کاهش شدت ضربه وارد شده به کابین در انتهای مسیر، تعبیه شده است. ضربه‌گیرها می‌توانند با تجمع یا اتلاف انرژی جنبشی کابین، آن را متوقف کنند.

کابل‌ ایمنی‌(Safety rope)

کابل‌ ایمنی‌(Safety rope): کابلی فولادی‌ است‌ كه‌ به‌ مكانیزم‌ ایمنی‌ كابین‌ یا وزنه‌ تعادل‌ متصل‌ می‌‌گردد تا در هنگام‌ سرعت‌ غیر مجاز و یا قطع‌ سیستم‌ تعلیق‌، مكانیزم‌ ترمز ایمنی‌ را فعال‌ سازد.

جک(Jack)

جک(Jack): به مجموعه پیستون و سیلندر در یک آسانسور هیدرولیک، جک گفته ‌می‌شود .جک از نیروی هیدرولیک برای بالا یا پایین آوردن کابین استفاده می کند.

آسانسور مسافربر(Passenger lift)

آسانسور مسافربر(Passenger lift): در لیست اصطلاحات رایج آسانسور، نام آسانسور مسافربر یا آسانسور مسافری نیز به چشم می‌خورد، این آسانسور با امكانات و تجهيزات ايمني مناسب جهت استفاده افراد به كار مي‌رود. آسانسورهای مسافربر می‌توانند در انوع کششی، هیدرولیک و یا مغناطیسی طراحی و تولید شوند. این آسانسور ها با ظرفیت بار متفاوت برای نصب در منازل، ساختمان های اداری و مسکونی، هتل‌ها، بانک‌ها و دفاتر تولید شده‌اند.

آسانسور خدماتي(Service lift)

آسانسور خدماتي(Service lift): ساختار و طراحي كابين اين آسانسورها به گونه‌ای است که ‌استفاده‌ از آن برای افراد مقدور نبوده و فقط جهت حمل اشیاء بین طبقات استفاده می‌شود. از موارد استفاده این نوع از آسانسورها می‌توان به بیمارستان‌ها جهت حمل دارو، اجناس استریل و یا در رستوران‌ها جهت حمل غذا اشاره کرد.

آسانسور با رانش مثبت(Positive service elevator)

آسانسور با رانش مثبت(Positive service elevator):  برخی از اصطلاحات رایج آسانسور مانند آسانسور با رانش مثبت کاملا تخصصی هستند، نوعی‌ آسانسور كه‌ با زنجیر یا طناب‌ فولادی‌ آویزان‌ شده‌ و نیروی‌ رانش‌ به طریقی‌ به غیر از اصطكاك‌ به‌ آن‌ وارد می‌شود آسانسور با رانش مثبت است. در واقع این آسانسور به وسیله‌ی زنجیرهایی آویزان شده و به طریقی غیر از اصطکاک به حرکت در می‌آید.

اتاق فلکه ها   Pulley room

اتاقی است که فلکه های آسانسور و وسایلی از قبیل گاورنر و تجهیزات برقی در آن قرار دارد ولی سیستم محرکه در آن قرار ندارند.

وزنه تعادل

وزنه تعادل: وزنه تعادل نیز یکی دیگر از اصطلاحات رایج آسانسور است، این وزنه تركيبي از وزنه ها می‌باشد كه براي متعادل كردن وزن كابين و قسمتي از ظرفيت آسانسور استفاده مي‌شود.

كليدهاي حد نهايي(Final limit switches)

كليدهاي حد نهايي(Final limit switches): كليدهايي هستند كه در بالاترين و پايين ترين قسمت مسير حركت كابين تعبیه مي‌شوند تا كابين از مسير تعیین شده خارج نشود.

اصطلاحات رایج آسانسور؛ سيستم محركه(Lift machine)

سيستم محركه(Lift machine): از دیگر اصطلاحات رایج آسانسور که بسیار تخصصی است می‌توان به سیستم محرکه اشاره کرد. دستگاهی دارای موتور که آسانسور را به حرکت درآورده و یا از حرکت باز می دارد.

ضریب ایمنی(Safety factor)

ضریب ایمنی(Safety factor): نسبت بین بار شکست یک عضو و بار مجاز روی آن به ضریب ایمنی آسانسور معروف است.

استفاده‌ كننده‌

استفاده‌ كننده‌: به‌ هرشخصی‌ كه‌ از خدمات‌ آسانسور استفاده‌ می‌كند، گفته‌ می‌‌شود. استفاده کننده نیز از دیگر اصطلاحات رایج آسانسور است.

ظرفیت‌ آسانسور(elevator capacity)

ظرفیت‌ آسانسور(elevator capacity): ظرفیت‌ یا باری‌ ‌ كه‌ قطعات‌ و تجهیزات‌ آسانسور بر‌ اساس ‌آن طراحی و ساخته‌ شده‌ و عملكرد تعریف‌ شده‌ آسانسور تحت‌ آن‌ بار تضمین‌ شده‌است.‌

بار نامی(Rated load)

بار نامی(Rated load): باری که آسانسور برای حرکت دادن آن با سرعت نامی طراحی شده‌ است.

اصطلاحات رایج آسانسور؛ سرعت نامی(rated speed)

سرعت نامی(rated speed): سرعتی که یک آسانسور کششی باید کابلی  را در جهت بالا با بار نامی، به حرکت درآورد. در آسانسورهای هیدرولیک سرعت در جهت پایین معمولا بیشتر از سرعت نامی در جهت بالا است. بنابراین باید به طور جداگانه به عنوان سرعت کار در جهت پایین مشخص شود.

اصطلاحات رایج آسانسور؛ ترمز ایمنی‌(Safety brake)

ترمز ایمنی‌(Safety brake):  مكانیزمی‌ است‌ كه‌ توسط‌ گاورنر( سیستم كنترل كننده سرعت بالا) در لحظه‌ افزایش‌ سرعت‌ بیش‌ از حد مجاز فعال‌ شده‌  و با قفل‌ شدن‌ روی‌ ریلهای‌ راهنمای‌ كابین‌ یا وزنه‌ تعادل‌ آنهارا متوقف‌ می‌نماید و‌ انواع‌ زیر را شامل می‌شود.

• ترمزایمنی‌ لحظه‌ای: با قفل‌ شدن‌ سریع‌ روی‌ ریل‌های‌ راهنما سبب‌ توقف‌ كابین‌ و یا وزنه‌ تعادل (با شتاب‌ منفی‌ بسیار زیاد) می‌شود. ‌
• ترمز ایمنی‌ با اثر ضربه‌ گیر: ‌ این ترمز با قفل‌ شدن‌ به‌ ریل‌های‌ راهنما بطور سریع‌ عمل‌ می‌كند ولی‌ واكنش‌ در كابین‌ یا وزنه‌ تعادل‌ بوسیله‌ ضربه‌گیر تعدیل‌ می‌شود.
• ترمز ایمنی‌ تدریجی‌: سیستم‌ آن‌ در اصطكاك‌ با ریل‌های‌ راهنما به‌ شكلی‌ عمل‌ می‌نماید كه  موجب‌ شتاب‌ منفی‌ كمتری‌ می‌ گردد.

کلام آخر 

در صورتی که همه افراد به ویژه افراد عادی با اصطلاحات رایج آسانسور آشنا شوند بسیار راحت‌تر می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. همچنین یادگیری اصطلاحات مذکور توسط تعمیرکاران و نصابان مسیر آن‌ها را برای نصب و تعمیر درست هموارتر می‌نماید. شما نیز می‌توانید با مطالعه این مقاله به خوبی با این اصطلاحات آشنا شوید.

منابع : Harris companies / Humphrey_manlift / Delco elevator products / Hirad asanbar