آسانسور بدون موتورخانه چیست؟ استاندارد و مشخصات آسانسور روملس

یکی از مزایای موتورهای گیرلس آسانسور، امکان نصب آن‌ها در چاه آسانسور است. این مزیت و کاربرد موجب می‌شود که برای نصب قطعات آسانسور، نیازی به موتورخانه نباشد، در نتیجه فضای کمتری اشغال می‌شود. بر همین اساس، آسانسور بدون موتورخانه نوعی آسانسور است که موتور آن درون چاه آسانسور قرارد دارد. از این آسانسور با نام‌های Roomless، MRL و Machine Room Less نیز یاد می‌شود. البته به منظور تعبیه مکانیزم نجات اضطراری و همچنین آزمون‌های خارج از چاه آسانسور، لازم است فضایی در نظر گرفته شود. در این مقاله به بررسی سیستم آسانسور روملس، مزایا و استانداردهای آن می‌پردازیم.

آسانسور بدون موتورخانه(MR L) چیست؟

بر اساس تعریف کلی آسانسور روملس(Machine Room Less)، هر آسانسوری که دارای موتور گیربکس درون چاه باشد و حتی آسانسور هیدرولیک که پاوریونیت آن به درون چاه منتقل شده است، آسانسور بدون موتورخانه نامیده می‌شود. بر همین اساس، آسانسور روملس فقط محدود به آسانسورهای دارای موتور گیرلس نیست.

آن دسته از آسانسورهای روملسی که دارای موتور گیرلسی هستند، از مزایای بیشتری نسبت به سایر آسانسورهای MRL برخوردار هستند. از جمله مزایای این نوع موتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• سرعت زیاد
• اشغال کم فضا
• راندمان و عملکرد مناسب

به علت مزایای بسیار زیاد آسانسورهای بدون موتورخانه، افراد زیادی تمایل دارند که از آن‌ها استفاده کنند. از آنجایی که سیم بکسل بندی 2 به 1 مزایای نسبتا زیادی دارد، معمولا در آسانسورهای MRL از این نوع سیم بکسل بندی استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید:

دستورالعمل سرویس و نگهداری آسانسور، نکات عمومی | قسمت 2

مزایای آسانسور بدون موتورخانه

آسانسورهای روملس دارای مزایای زیر هستند.

• اختصاص فضای موتورخانه به کاربری مفید ساختمان
• وجود محدودیت‌های خاص
• ضوابط شهرسازی و میراث فرهنگی در ارتفاع عناصر سازه‌ای ساختمان
• امکان افزایش یک توقف بیشتر در پشت بام
• امکان استفاده از Roof Garden و…

انواع روش نصب و اعمال موتور در آسانسور روملس

• اعمال بار بر روی آهنکشی
• اعمال بار بر دیواره بتنی چاه
• اعمال بار بر ریل کابین

روش اعمال بار بر روی آهن‌کشی

در کشور ایران، اغلب چاه‌های آسانسور آهن‌کشی می‌شوند. سازه‌های آهنی قدرت تحمل بسیار بالایی دارند، به همین علت یکی از روش‌های اعمال بار استاتیکی، نصب موتور بر روی سازه‌های آهنی است که بار را به آهنکشی آسانسور وارد می‌کنند.

اعمال بار بر دیواره بتنی چاه آسانسور

در چاه‌های بتنی می‌توان از طریق رول بولت بار م.تور را به صورت جانبی به دیوار اعمال نمود. در صورت نصب بر روی دیوار، نیاز به سازه آهنی جداگانه برای موتور است. این سازه باید به صورت صحیح و اصولی ماشین کاری و برشکاری شده باشد.

استفاده از پلیت‌هایی که با استفاده از تفنگ هیلتی تعبیه شده‌اند، ممنوع است. به منظور پیشگیری از وارد شدن نوسانات موتور به سازه ساختمان، باید پایه موتور دارای بافر باشد.

روش اعمال بار بر روی ریل کابین

در موتورهای KONE و آسانسورهای MRL، موتور با سازه خاص بر روی ریل کابین نصب می‌شود. در این حالت، بار موتور و بار استاتیکی به ریل کابین یاد شده وارد می‌شود.

محاسبه بار وارده بر پایه موتور

بار وارده بر دال بتنی در آسانسورهای موتورخانه دار و متقابلا بار وارده بر پایه موتور در آسانسورهای بدون موتورخانه MRL از فرمول ذیل حاصل می شود.

قلاب‌های سقف

در استاندارد 01-6303 بار قابل تحمل قلابهای سقفی باید از سازنده موتور استعلام شود؛ اما در مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان، مقادیر طبق جدول زیر بیان شده است.

نیروهای وارده بر کف چاهک

در آسانسور بدون موتورخانه، کف چاهک باید در قسمت انتهایی هر ریل راهنما به جز ریل‌های راهنمای آویزان(که بایستی محل آویز آن در سقف چاه قادر به تحمل بار آن باشد) قادر به تحمل نیروی وارده ذیل باشد.

کف چاهک باید قادر به تحمل نیروی استاتیکی وارده از ضربه گیر کابین بوده و این در حالی است که ضربه گیر تحت باری معادل 4 برابر وزن کابین با ظرفیت کامل قرار گرفته است:

مطالب مرتبط:

الزامات صفحه حفاظت از ناحیه رفت و آمد وزنه تعادل و دیواره جداساز چاه مشترک

نحوه سیم بکسل ریزی

در برخی از موارد به عنوان مثال در محاسبات آسانسور نیاز به 4 سیم بکسل 8 میلیمتر است؛ اما موتور با فلکه‌ای به تعداد 6 شیار 8 میلی‌متر در بازار موجود است.

گاهی اوقات ممکن است به جای استفاده از موتور با فلکه مناسب، می‌توان از 4 شیار موتور استفاده کرد و 2 شیار نیز بلا استفاده بماند. زیرا استفاده از موتور با فلکه مناسب ممکن است زمانبر باشد.

بررسی انواع طرح‌های MRL

امکان استفاده از موتور گیربکس‌دار نیز در آسانسور بدون موتورخانه وجود دارد. اما به علت اشغال حجم زیادی از فضا و نیاز به تعویض منظم روغن موتور، معمولا از این موتور استفاده نمی‌شود. موتورهای گیرلس دارای دور زیادی هستند و عموما به صورت سیستم تعلیق 2 به 1 از آن‌ها استفاده می‌شود.

یکی از نکات مهم طراحی آسانسور بدون موتورخانه، عدم امکان قرارگیری موتور و فلکه‌های هرزگرد داخل موتورخانه در بالای کابین است. اصطلاحا نباید سایه موتور و فلکه‌ها بر روی کابین قرار بگیرد. از جمله دلایلی که باعث می‌شود موتور گیربکس دار برای آسانسور روملس مناسب نباشد، اشغال فضای مفید چاه آسانسور توسط موتور و عدم امکان استفاده از آن برای کابین است.

طبق استاندارد، محل قرارگیری سرویسکار باید ایمن و مناسب باشد. با توجه به اینکه عموما در MRLها موتور در بالای چاه قرار می‌گیرد، فضای سرویسکار نیز سقف کابین است. به همین علت تعبیه فلکه‌های هرزگرد در بالای کابین، منجر به کاهش چشمگیر فضای ایمن به خصوص در کابین‌هایی با ابعاد کم می‌شود.