تعاریف و مفاهیم اولیه آسانسورهای هیدرولیکی

دانستن تعاریف و اصطلاحات آسانسور موضوعی بسیار مهم به ویژه برای مهندسین، تعمیرکاران و متخصصان این صنف است. قبل از اطلاع از نحوه کار با آسانسور هیدرولیک، لازم است بدانید که این آسانسور از چه عناصری تشکیل شده است و با تعاریف و مفاهیم اولیه آسانسورهای هیدرولیکی آشنا شوید.

برای درک ساختار تجهیزات آسانسور هیدرولیک به صورت بسیار مختصر و ساده به بررسی مفاهیم اصلی و تعاریف اولیه آسانسور هیدرولیکی می‌پردازیم.

تعاریف اولیه آسانسور هیدرولیکی

در ادامه می‌توانید برخی از مفاهیم اولیه آسانسورهای هیدرولیکی را مشاهده کرده و با آن‌ها آشنا شوید.

الف- Jack: شامل یک عدد سیلندر، پیستون، شیر ترکیدگی (اطمینان) و کاسر نمدها، بافرها و پکینگ‌ها و غیره می‌شود.

ب- Power unit: 1- محفظه روغن یا تانک؛ 2- گره شیرها؛ 3- موتور پمپ هیدرولیک؛ 4- لوازم و تجهیزات جانبی.

• سیلندر (Cylinder): استوانه‌ای است که بخش خارجی جک را تشکیل می‌دهد به‌طوری‌که سطح داخلی آن بسیار صاف و صیقلی و یا حالت عادی داشته باشد و می‌بایست در برابر فشارهای وارده و همچنین خوردگی ناشی از رطوبت محیط بسیار مقاوم باشد.
• پیستون (Piston): استوانه‌ای است که داخل سیلندر قرار گرفته و قسمت انتهایی آن به کابین متصل می‌گردد و بر اثر فشار روغن جابه‌جا گردیده و موجب حرکت کابین می‌شود. پیستون نیز باید ساختمان بسیار دقیق و صیقلی داشته باشد و در برابر فشارهای ناشی از بارهای استاتیکی و دینامیکی مقاومت کافی داشته باشد.
• شیر ترکیدگی (شیر اطمینان، Rupp true valve): شیر و دریچه‌ای هیدرولیکی است که در هر لحظه از حرکت که سرعت بیشتر از مقدار مجاز گشت، شتاب منفی را کمتر از g نگه داشته و با ضریب ایمنی بیش از 7/1 فشار استاتیک عادی (bar 45) و تحت فشار خطی طراحی و ساخته می‌شود و هنگام افزایش خروجی جریان روغن بیش از حد، این دریچه به‌حالت تدریجی بسته شده و از سقوط یا افزایش سرعت کابین بدون شوک جلوگیری می‌کند.

نکات شیر اطمینان

یک شیر اطمینان با عملکرد صحیح،  دارای ویژگی‌های زیر است:

• • بسته به اینکه جک داخل زمین مدفون و یا کنار چاهک نصب شود، شیر ایمنی در پایین یا بالای جک مونتاژ می‌گردند.
  • شیرهای اطمینان بر اساس حجم عبوری روغن از 35 الی 300 لیتر در دقیقه دسته‌بندی می‌شوند.
  • شیرهای اطمینان در کارخانه تست و تنظیم می‌گردند، ولی تنظیم نهایی به‌وسیله نصاب و بر اساس سرعت نامی به‌علاوه m/sec3/0 می‌باشد.
  • موقعیت فیزیکی این شیر بایستی چسبیده به سیلندر باشد (طبق استاندارد).

فرمول عملکرد شیر ترکیدگی

فرمولی که بر اساس آن شیر ترکیدگی عمل می‌نماید:

* در صورت دلخواه می‌توان شیر اطمینان را به دریچه By Pass مجهز نمود که در صورت پارگی شیلنگ‌ها روغن به‌تدریج تخلیه و باعث پایین آمدن بدون شوک کابین گردد.

* به‌علت مشکلات ساخت و تولید در سیلندرهای تلسکوپی، شیر اطمینان همواره در پایین نصب می‌گردد.

– صفحات نگهدارنده (PLATES): صفحاتی ضخیم و مقاوم می‌باشند که بسته به نوع جک در زیر یا بالای جک قرار گرفته و کاربرد آن استقرار و اتصال جک و انتقال فشارهای وارده از بارهای استاتیکی و دینامیکی به سازه ساختمان است.

در ادامه بخوانید:

• رویکردی نوین برای کنترل آسانسورهای غیر مستقیم با پمپ های سرعت متغیر
• سرویس و نگهداری، آزمون و تست آسانسور(قسمت دوم)

انواع جک‌ها از لحاظ ساختار

طبق تعاریف و مفاهیم اولیه آسانسورهای هیدرولیکی، انواع جک‌ها از نظر ساختار به صورت زیر هستند:

1. جک‌های مستقیم (DIRECT)
2. جک مستقیم مرکزی (DIRECT CENTRAL)
3. جک مستقیم کناری (DIRECT SIDE)
4. جک‌های غیرمستقیم (INDIRECT)
5. جک‌های چندمرحله‌ای (Telescopic)

1. جک‌های مستقیم (DIRECT)

در این روش، پیستون مستقیماً به کابین متصل گردیده و سرعت و مقدار حرکت جک همواره با حرکت کابین برابر می‌باشد (سیستم 1:1).

2. جک مستقیم مرکزی (DIRECT CENTRAL)

جک مستقیماً به زیر کابین متصل می‌گردد. در این حالت از فضای چاه آسانسور حداکثر استفاده برای مساحت کابین میسر می‌شود.

3. جک مستقیم کناری (DIRECT SIDE)

جک مستقیماً به زیر یوک بالای کابین متصل می‌گردد و در این حالت مقداری از فضای چاهک آسانسور صرف استقرار جک گردیده و فضای کمتری برای کابین باقی می‌ماند، اما نیازی به کندن زمین و دفن جک نمی‌باشد.

4. جک‌های غیرمستقیم (INDIRECT)

در این روش پیستون باعث حرکت یک پولی گردیده که این پولی از طریق چند رشته سیم‌بکسل (که یک سر آن‌ها به کابین و سر دیگر به کف چاله آسانسور مهار گردیده) باعث حرکت کابین می‌شود، ضمن اینکه سرعت و حرکت کابین نیز دو برابر خواهد شد. از این روست که این روش به سیستم 2:1 معروف گردیده است، لذا با استقرار غیرمستقیم جک، امکان استفاده از جکی با نصف طول تراول پدید می‌آید که این امر موجب صرفه‌جویی اقتصادی در بسیاری از پروژه‌ها می‌گردد.

5. جک‌های چندمرحله‌ای (Telescopic)

– جک‌های تلسکوپی نیاز به فضای کمتری در زیر کابین داشته (چاله جک) و از این رو منطقی است که هرگاه محدودیت فضای چاله داشته باشیم به‌سراغ این نوع جک‌ها برویم. معمولاً جک‌های تلسکوپی در دو نوع دومرحله‌ای (2 STAGE) و سه مرحله‌ای (3 STAGE) تولید می‌گردند (ضمن اینکه حداکثر فشار استاتیکی مجاز برای جک‌های یک‌مرحله‌ای 45 بار و جک‌های تلسکوپی 40 بار می‌باشد).