نقش کولر آسانسور و تهویه کابین در آسانسورهای مدرن چیست؟

استفاده از آسانسور در زندگی روزمره، امری اجتناب ناپذیر و عدم استفاده از آن تقریباً غیرممکن است. شاید شما هم تجربه تلخ محبوس شدن در کابین آسانسور را داشته باشید. در هنگام محبوس شدن در کابین آسانسور، یکی از ترسهایی که به سراغ انسان میآید، ترس از خفگی و کمبود هوا است؛ اما نگران نباشید به دلیل وجود تهویه و درزهای موجود در کابین آسانسور، همیشه در کابین هوا وجود دارد. تهویه کابین آسانسور اگرچه ملموس و قابل رؤیت نیست؛ اما از جمله موارد ایمنی بسیار مهم در آسانسور به شمار میرود. یکی از فناوری‌های مدرن تهویه کابین آسانسور، کولر آسانسور است. در این مقاله قصد داریم تا شما را با چگونگی تهویه کابین و انواع روش‌های آن آشنا نماییم.

تهویه در کابین آسانسور

از آن جا که کابین آسانسور یک فضای بسته است، لذا تهویه هوا در آن اهمیت ویژه‌ای دارد. تهویه در کابین آسانسور به روش‌های زیر انجام میشود.

• تهویه از طریق روزنه‌های تهویه کابین
• تهویه توسط فن‌های دمنده
• سیستم تهویه مطبوع یا کولر آسانسور

تهویه از طریق روزنه‌های تهویه کابین

در این نوع تهویه باید روزنه‌هایی برای تهویه هوا در قسمت بالا و پایین کابین تعبیه کرد. سطح مؤثر روزنه‌های تهویه هوا در قسمت بالای بدنه کابین، باید حداقل برابر یک درصد مساحت مفید کابین بوده و همچنین روزنه‌های قسمت پایین بدنه کابین نیز باید دارای همین مساحت باشند. درزهای اطراف درهای کابین نیز می‌توانند در محاسبه سوراخ‌های تهویه هوا در نظر گرفته شوند و حداکثر میزان 50% مقدار لازم و مؤثر برای تهویه هوا سهم داشته باشند. روزنه‌های تهویه هوا، باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شوند تا عبور دادن میله‌ای مستقیم به قطر 10 میلیمتر از درون آن به بیرون امکانپذیر نباشد. یعنی در واقع به منظور جلوگیری از حوادث احتمالی، عبور انگشت از این روزنه‌ها نباید امکانپذیر باشد.

مزایای تهویه از طریق روزنه‌های تهویه کابین

از مزایای این روش تهویه در کابین آسانسور، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• عدم استفاده از انرژی الکتریکی(کاهش مصرف انرژی و کمک به محیط زیست)
• عدم ایجاد صدا و نویز اضافه در کابین آسانسور
• کاهش هزینه به دلیل عدم استفاده از تجهیزات الکتریکی
• عدم نیاز به بازدید دوره‌ای و سرویس و نگهداری

تهویه توسط فن‌های دمنده

معمولاً در آسانسور دو دسته از فن‌های دمنده شامل فن دمنده محوری و فن دمنده جریان متقابل یا مماسی کاربرد دارند که در ادامه به بررسی کامل آن‌ها می‌پردازیم.

فن دمنده محوری

در فن دمنده محوری، جهت جریان هوا موازی با شفت است. به عبارتی دیگر جریان هوا عمود بر شعاع پروانه جریان دارد. این مدل فن به دلیل سرعت بالا و فشار هوای کم برای فضاهای بدون مقاومت زیاد مانند کابین آسانسور مناسب است. از جمله فن های مناسب برای کابین از این گروه میتوان به فن کیس کامپیوتر و تابلو برق، که دارای ضخامت کم و صدا و نویز پایین است، اشاره نمود. همچنین فن دمنده محوری به نسبت سایز فنهای این گروه، مصرف برق کمتری دارد.

فن دمنده جریان متقابل یا مماسی

امروزه رفته رفته استفاده از فن دمنده جریان متقابل یا مماسی در کابین آسانسور رو به افزایش است. طراحی این فن به گونه‌ای است که دارای قطر کم و با طول زیاد است. این فن در شرایطی که نیاز به فشار کم ولی طول پرتاب زیاد باشد، کاربرد دارد. جریان هوای تولید شده توسط فن مماسی نسبت به فن محوری خطی‌تر و آرامتر است. این نوع فن در کابین‌های با ابعاد بزرگتر مانند کابین‌های هتل‌ها یا بیمارستان‌ها کاربرد بیشتری دارد. فعال‌سازی فن‌های مماسی توسط یک کلید یا شاسی در صفحه شاسی‌های فرمان داخل کابین آسانسور امکانپذیر است. چنانچه از فن‌های دمنده در کابین استفاده میشود، لازم است تا روزنه‌های تهویه هوا در قسمت پایین بدنه کابین حداقل برابر یک درصد مساحت مفید کابین طراحی و ساخته شوند.

سیستم تهویه مطبوع یا کولر آسانسور

در برخی ساختمان‌ها، به دلیل نزدیکی چاه آسانسور به تأسیسات گرمایشی، تابش مستقیم نور خورشید، شرایط آب و هوایی محل نصب آسانسور یا … شرایط دشواری در کابین ایجاد می‌شود که سیستم فن کابین آسانسور قادر به تهویه مناسب و مطلوب آن نخواهد بود. از طرفی کولرهای گازی مرسوم در منازل، به دلیل حساسیت به لرزش و حرکت، دفع آب ناشی از رطوبت جذب شده، محدودیت‌های ابعادی و مصرف انرژی بالا برای استفاده در آسانسور مناسب نیستند.

تهویه‌های آسانسورهای مدرن و پیشرفته، امروزه قابل مقایسه با تهویه‌های قدیمی که فقط یک فن ساده بودند نیستند. آب حاصل از درین، مانعی اساسی از پرداختن مهندسان طراح به تهویه آسانسور به وسیله سیستمDX (Direct Expansion) یا سیستم تهویه مطبوع انبساط مستقیم بود، زیرا انتقال آب حاصل از درین به داخل چاه آسانسور برخلاف ضوابط و قوانین استاندارد است؛ اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی در سیستم‌های تهویه جدید، این مشکل حل شده است.

سیستم کولر آسانسور از کندانسور، کمپرسور، شیر انبساط و اواپراتور تشکیل شده است و از یک سیکل تبرید پیروی می‌کند. کولر آسانسور یکی از زیر مجموعه‌های تهویه مطبوع است که می‌تواند قابلیت سرمایش و تصفیه هوای کابین آسانسور را داشته باشد. در کولرهای آسانسور، با طراحی یک سینی از جنس نوعی آلیاژ ضد زنگ در کف دستگاه، آب حاصل از درین به داخل آن هدایت شده و فن محوری خنک کننده کندانسور، آب را به صورت پودر به طرف کندانسور پخش می‌کند. در واقع این سیستم یک مکانیزم تبخیر داخلی دارد که آب میعان را تبخیر می‌کند.

در سیستمهای جدید کولر کابین آسانسور، سنسورهای دمایی تعبیه شده است تا هنگامی که دما به نقطه تنظیم شده رسید، سیستم تهویه مطبوع با نیمی از توان خود کار کند یا صرفاً هوا را به گردش درآورد. همچنین زمانی که سنسور نشان دهد کابین خالی از مسافر است، با نیمی از ظرفیت و توان خود کار کند.

به وسیله این سیستم، هوای تازه و مطبوع وارد کابین شده و کیفیت و دمای هوای داخل کابین را ارتقا میبخشد. سیستم تهویه مدرن کابین یا کولر کابین آسانسور برای تمامی آسانسورها کاربرد دارد؛ اما بیشتر در آسانسورهای زیر استفاده میشود.‌

• آسانسورهای مسافری لوکس
• آسانسورهای پانوراما
• آسانسورهای هتلی
• آسانسورهای پل عابر پیاده
• آسانسورهای بیمارستانی

نتیجه گیری 

همانطور که توضیح داده شد، تهویه در کابین آسانسور اهمیت بسیار بالایی در ایجاد امنیت و آسایش مسافران ایفا می‍کند. به ویژه در ساختمان‌های بسیار مرتفع یا پر رفت و آمد ضروری است تا کابین آسانسور مجهز به سیستم تهویه مناسب باشد. همچنین با توجه به شیوع بیماری کرونا و تأکید بر رعایت نکات بهداشتی، الزامی است که کابین آسانسور از تهویه مناسبی برخوردار باشد. امروزه با پیشرفت‌های صنعت، شاهد استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع قابل تنظیم در کابینهای آسانسور هستیم. طراح و سازنده آسانسور، با توجه به شرایط محل نصب آسانسور، می‌تواند یکی از روش‌های تهویه را انتخاب و اجرا نماید.