بر اساس مدل نصب آسانسور هیدرولیکی، میتوان انواع جک آسانسور هیدرولیک را طبقه بندی کرد. جک آسانسور هیدرولیک به دلیل اینکه نیروی هیدرولیک یا سیال روغن را به نیروی مکانیکی تبدیل می‌کند.
انواع جک آسانسور هیدرولیک، چگونگی عملکرد و نحوه اتصال آن
یلدا نجف نیا، کابین نیوز – امروزه آسانسورهای هیدرولیکی به دلیل طراحی ساده، اشغال فضای کمتر و عدم نیاز به موتورخانه در بالای چاه، بیشتر مورد استقبال قرار گرفته‌اند. اولین مرحله در طراحی آسانسور هیدرولیک، تعیین مدل نصب آن است. براساس مدل نصب آسانسور هیدرولیکی، میتوان انواع جک آسانسور را طبقه بندی کرد. جک آسانسور هیدرولیک به دلیل اینکه نیروی هیدرولیک یا سیال روغن را به نیروی مکانیکی تبدیل می‌کند. یکی از مهم‌ترین اجزای اصلی این نوع آسانسور به شمار می‌رود. در این مقاله قصد داریم تا شما را با انواع جک آسانسور هیدرولیک و نحوه اتصال و چگونگی عملکرد آن‌ها آشنا کنیم.
جک آسانسور هیدرولیک و نحوه عملکرد آن
جک آسانسور هیدرولیک وسیله‌ای است که با فشار وارد کردن روغن به پیستون داخل سیلندر جک، باعث حرکت کابین به صورت مستقیم یا غیرمستقیم میشود. این جک شامل اجزای اصلی پیستون(شفت)، سیلندر و شیر ایمنی(شیر راپچر ولو) است. علاوه بر این قطعات اصلی، ادوات دیگری مانند انواع اتصالات هیدرولیکی و مکانیکی، شیر هواگیری، مجرای تخلیه روغن سرریز و … نیز بسته به نوع جک و شرایط بهره برداری، به جک اضافه می‌شوند.
سیلندر محفظه‌ای است که درون آن صاف و صیقلی بوده تا پیستون به راحتی بتواند داخل آن حرکت کند. بیرون سیلندر باید مقاوم باشد تا در برابر فشار و خوردگی و رطوبت آسیب ندیده و سالم بماند. پیستون نیز استوانه‌ای تو خالی یا تو پر است که قسمت انتهایی آن به کابین(یا به مجموعه فلکه یا چرخ زنجیر) متصل میشود که بر اثر فشار روغن جابه جا شده و کابین را حرکت می‌دهد. سطح بیرونی پیستون باید کاملاً صیقلی باشد تا به راحتی در سیلندر حرکت کرده و در برابر فشارهای ناشی از بارهای استاتیکی و دینامیکی مقاومت لازم را داشته باشد.
انواع جک آسانسور هیدرولیک براساس نحوه اتصال به کابین
نحوه اتصال جک به کابین به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم صورت میگیرد. سیستم جک مستقیم به این صورت است که جک مستقیماً و بدون واسطه به کابین (یوک یا کارسلینگ) متصل میشود ولی در سیستم جک غیرمستقیم، جک و کابین با واسطه(سیم بکسل) به هم وصل می‌شوند. همچنین جک می‌تواند در کنار کابین یا در زیر و وسط آن نصب شود. اگر جک در زیر کابین قرار گیرد، به آن مدل جک مرکزی می‌گویند و حتماً باید سیستم به صورت مستقیم باشد. اگر جک در کنار کابین قرار گیرد، به آن مدل جک از کنار(از بغل) گفته میشود و در این روش، سیستم می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم نصب شود.
جک مستقیم مرکزی
در حالت جک مستقیم مرکزی، یک جک در زیر کابین و به صورت مستقیم 1:1 نصب میشود. در این مدل، طول مسیر جابه جایی کابین و کورس حرکت جک برابر بوده و به همین دلیل سرعت حرکت کابین و سرعت حرکت جک، باهم برابر هستند. نیروی وارد بر جک نیز برابر نیروی بار و کابین است. در این حالت، میتوان از فضای چاه آسانسور بیشترین استفاده را برای کابین آسانسور در نظر گرفت به همین دلیل باید برای سیلندر جک، داخل زمین حفرهای به ارتفاع حدوداً برابر کورس جک، ایجاد کرد.
ایجاد چنین حفرهای در زیر چاه آسانسور، مشکلاتی را به همراه دارد. از جمله این مشکلات، میتوان به احتمال نشت آب یا رطوبت اشاره کرد. در صورتی که چنین اتفاقی بیفتد، باعث آسیب رسیدن به سیلندر و دیگر قطعات جک شده که به دلیل دسترسی سخت به آن منطقه، تعویض قطعات دشوار میشود. همچنین در صورت نشت روغن از جک، به دلیل عدم امکان بازدید جک، با مشکلات زیست محیطی روبه رو خواهیم بود. به علاوه عایق بندی چاهک جک از اهمیت بالایی برخوردار است.
از جک مستقیم مرکزی میتوان در آسانسورهای سنگین مانند آسانسورهای حمل خودرو استفاده کرد. چرا که مزیت این روش اینست که جک در مرکز ثقل کابین قرار میگیرد و فشار کمتری را متحمل می‌شوند.
جک مستقیم از کنار(از بغل)
در حالت جک مستقیم از کنار، جک در زیر یوک بالای کابین و به صورت مستقیم 1:1 نصب میشود. در این حالت نیز مانند حالت جک مستقیم مرکزی، طول مسیر جابه جایی کابین و کورس حرکت جک برابر بوده و به همین دلیل سرعت حرکت کابین و سرعت حرکت جک، با هم برابر هستند. نیروی وارد بر جک نیز برابر نیروی بار و کابین است. در این مدل، به دلیل اینکه جک در کنار کابین نصب میشود، فضای کمتری برای کابین آسانسور باقی مانده و در نتیجه یا باید کابین آسانسور کوچکتر تعبیه شود یا چاه آسانسور بزرگ‌تر در نظر گرفته شود. در حالت جک مستقیم از بغل، همچنان به ایجاد حفره نیاز است اما با طولی کمتر از حالت قبل. البته در صورتی که طول مسیر آسانسور کم باشد، میتوان حفره جک را حذف کرد.
به طور کلی برای آسانسورهایی با طول مسیر نسبتاً کم، استفاده از جک مستقیم از کنار می‌تواند مزیت‌های قابل توجهی داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
- آسانسورهای هیدرولیکی بدون موتورخانه، نسل جدید آسانسورهای روملس
- استانداردهای عایق بندی چاهک آسانسور در مناطق مرطوب
جک غیرمستقیم از کنار(از بغل)
در حالت جک غیرمستقیم از کنار، جک در کنار کابین و به صورت غیرمستقیم(به وسیله سیم بکسل) 2:1 نصب میشود. به این معنی که به ازای یک متر باز شدن جک، کابین دو متر جابه جا میشود. همچنین نیروی وارد بر جک، معادل دو برابر وزن بار و کابین آسانسور است. در این روش معمولاً از یک جک استفاده میشود اما اگر کابین خیلی بزرگ و سنگین باشد، باید از دو جک یا بیشتر استفاده کرد.
در حالت جک غیرمستقیم از بغل، به دلیل اینکه طول جک نصف میشود، فضای عمودی کمتری را در چاه آسانسور اشغال کرده و کاربرد بیشتری دارد. البته در این روش به دلیل اینکه از سیم بکسل استفاده میشود، باید یک پاراشوت(ترمز ایمنی) روی کارسلینگ تعبیه شود. میتوان گفت تقریباً اغلب آسانسورهای مسافری هیدرولیک، از این نوع جک استفاده می‌کنند.
جک‌های تلسکوپی
همان طور که در بالا اشاره شد، از جمله معایب جک مستقیم مرکزی، ایجاد حفره داخل زمین برای جک است. مخصوصاً در آسانسورهای هیدرولیک با طول مسیر نسبتاً زیاد(بیشتر از 7 متر)، تأمین چنین حفرهای با مشکلاتی روبه رو است. همچنین در جک‌های مستقیم از کنار، در آسانسورهای با طول مسیر بلند، به دلیل اینکه طول جک در حالت باز شده بیش از دو برابر کورس جک است، با مشکل کمبود فضای عمودی چاه مواجه هستیم. در این شرایط، یکی از راهکارهای مفید، استفاده از جک‌های تلسکوپی است.
جک تلسکوپی، مانند جک مستقیم است با این تفاوت که طول سیلندر کمتری دارد. این نوع جک‌ها به صورت دو مرحله‌ای یا سه مرحله‌ای طراحی و ساخته می‌شوند. تعداد مرحله جک به معنی تعداد پیستون آن است و پیستون‌ها داخل هم حرکت می‌کنند. به طور مثال یک جک تلسکوپی دو مرحله‌ای، دارای یک سیلندر و دو پیستون است. پیستون انتهایی(کوچکتر) داخل پیستون میانی(بزرگ‌تر) جمع میشود. به عبارتی، پیستون میانی نقش سیلندر را برای پیستون کوچک داشته و در نهایت پیستون میانی داخل سیلندر جمع میشود. مزیت اصلی آن‌ها، طول جمع شده کمتر آن‌ها نسبت به جک‌های تک مرحله‌ای است. البته ناگفته نماند که قیمت آن‌ها بالاتر از جک‌های مستقیم است.
نتیجه گیری
همان طور که گفته شد، اولین موضوعی که هنگام طراحی و نصب آسانسورهای هیدرولیکی مطرح میشود، چگونگی و نوع جک آسانسور هیدرولیک است. براساس ساختار، نوع کارکرد و نصب آسانسور هیدرولیک، میتوان از انواع جک استفاده کرد. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت اینست که هر کدام از مدل‌های جک آسانسور، چنانچه از کیفیت بالایی برخوردار بوده و به درستی نصب و راه اندازی شوند، آسانسور عملکرد مطلوبی خواهد داشت. همچنین باید با توجه به شرایط ساختمانی و بهره برداری آسانسور، از مدل و نوع مناسب جک استفاده کرد. چرا که به دلیل سخت بودن دسترسی به جک در چاه آسانسور، در صورت بروز خرابی، با مشکل مواجه خواهید شد.
مطالب مرتبط
مطالب اخیر
