مقدمه‌‍ای بر شناخت پله برقی، روش محاسبه عرض پله برقی، محاسبه ظرفیت جابجایی پله‌برقی، انواع روش‌های چیدمان پله‌برقی و…
آشنایی کامل با پله برقی و اطلاعات اصلی آن
یونس نجف نیا، کابین نیوز – پله برقی(ESCALATOR) وسیله‌ای است در مسیر حرکت افراد پیاده، که جهت بالا و پایین بردن آنها در دو طبقه غیر همسطح به کار می‌رود و سبب جابجایی افراد می‌شود و شامل قطعات مکانیکی، الکتریکی و الکترونیکی است. در واقع پله‌برقی یک چرخه تکرار شونده از پله‌های در گردش است که در آن پله‌های بازگشتی در زیر پله‌های بالایی پنهان می‌شود.
استفاده از پله‌برقی، ارزان‌ترین روش جابجایی افراد بین دو سطح متفاوت است. از جمله مزایای آن این است که اگرچه فضای اشغالی توسط پله برقی مشابه پلکان ساختمانی است؛ اما یک پله‌برقی می‌تواند تعداد زیادی از افراد را جابجا نماید. چنانچه استفاده کنندگان از پله‌برقی، قانون “باز گذاشتن سمت چپ برای راه روندگان” را رعایت کنند، این وسیله می تواند جابجایی بسیار سریع افراد را میسر کند.
این وسیله کارآمد، بیشتر در اماکن عمومی از جمله متروها، مراکز تجاری، فروشگاه‌های بزرگ، پایانه‌های مسافربری، فرودگاه‌ها و هتل‌های بزرگ کاربرد دارد. پلهبرقیها باید در محلی قرار گیرند که بیشترین تردد مسافرین از آنجا صورت می‌گیرد و بدون بروز اغتشاش در مسیر حرکت عادی آن طبقه، افراد را به سطح بالاتر یا پایین‌تر منتقل نمایند. در صورت ضرورت و عدم امکان رویت، باید با علائم مناسبی افراد به سمت پله برقی‌ها هدایت شوند.
عرض پله برقی چقدر است؟
پلهبرقیها از نظر عرض پله معمولاً در سه اندازه cm 60 ،cm 80 و cm 100 ساخته می‌شوند.
- پله‌برقی با عرضcm 60 ( inch24)
روی هر پله فقط یک نفر قرار می‌گیرد.
نفر K=1
- پله برقی با عرضcm 80 ( inch32)
در پله‌های با عرض 80 سانتی متر در صورتی که یک نفر روی پله ایستاده باشد، نفر پشت سر می‌تواند از او عبور کند یا دو نفرچسبیده به هم کنار هم قرار گیرند. همچنین در فروشگاه‌ها، فرد می‌تواند با چرخ دستی فروشگاهی یا کالسکه کودک و در پایانه‌های مسافربری یا فرودگاه‌ها به همراه چمدان یا ساک دستی به راحتی از پله برقی استفاده نماید. معمولاً بیشترین سفارش مربوط به پله‌های با عرض 80 سانتی متر هستند.
نفر K=1.5
- پله برقی با عرضcm 100 ( inch40)
در این پله‌برقی، دو نفر به راحتی در کنار هم بر روی هر پله جا می‌گیرند. همچنین استفاده از چرخ دستی فروشگاهی و کالسکه کودک و چمدان به همراه فرد به راحتی و سهولت امکان پذیر است.
نفر K=2
نکته: در مراکز تجاری شلوغ، فرودگاه‌ها و پایانه‌های مسافری که از پله‌برقی استفاده می‌کنند، ممکن است از پله‌های با عرض بیشتر از معمول استفاده شود؛ مثلاً عرض cm 120 و cm 140.
بیشتر بخوانید:
- معرفی انواع پله برقی ها براساس کاربرد، ویژگیها و تجهیزات مورد نیاز هر گروه
- بررسی و مقایسه تکنیکال پله برقی و آسانسور
- خطرات پیدا و پنهان استفاده از پله برقی و راههای پیشگیری از آنها
سرعت پله برقی
پلهبرقیها مطابق با استاندارد EN115 دارای سه رده سرعت هستند.
- 0/5 متر بر ثانیه: کمترین و ایمن‌ترین سرعت؛ قابل کاربرد در تمام پله‌های با زاویه 30 و 35.
- 0/65 متر بر ثانیه: سرعت متوسط؛ فقط در پله‌های با زاویه 30 کاربرد دارد.
- 0/75 متر بر ثانیه: سرعت بالا؛ فقط در پله‌های با زاویه 30 کاربرد دارد.
محاسبه ظرفیت جابجایی پله‌برقی
ظرفیت تئوری یا ct، همان حداکثر ظرفیت جابجایی مسافر به صورت تئوری و بر اساس فرمول است.
- در فرمول فوق:
ct: تعداد افراد جابجا شده در ساعت؛
V: سرعت حرکت پله(متر بر ثانیه)؛
k: تعداد نفرات با توجه به عرض پله(عرض cm 60: K=1، عرض cm 80: K=1.5، عرض cm 100: K=2)؛
0.4 در مخرج فرمول: عمق cm 40 هر پله آلومنیومی؛
در مقابل ظرفیت تئوری، ظرفیت واقعی جابجایی مسافر در پله است. از مقایسه ظرفیت تئوری با ظرفیت واقعی مطابق نمودار زیر، واضح است که هرچه سرعت پله برقی بیشتر می‌شود، اختلاف بین ظرفیت واقعی و ظرفیت تئوری(محاسبه شده) بیشتر می‌شود.
این اختلاف به دلیل رفتار مسافران است که معمولاً ناشی از ترس سقوط در هنگام پیاده و سوار شدن به پله‌برقی است. به همین دلیل توصیه می‌شود سرعت حرکت پله‌برقی از 0/7 متر بر ثانیه تجاوز نکند، هرچند مطابق مبحث 15 مقررات ملی ساختمان، تا سرعت 0/9 متر بر ثانیه نیز مجاز است.
اگر اعداد جدول فوق را بر 12 تقسیم کنیم، ظرفیت جابجایی مسافر در 5 دقیقه بحرانی به دست خواهد آمد که از پارامترهای مهم در طراحی است.
برای مثال: در یک تالار همایش بین دو طبقه با ارتفاع 8 متر، باید به گونه‌ای پله برقی طراحی شود که در 5 دقیقه بحرانی پایان مراسم، تعداد 500 نفر را جابجا نماید. چند پله برقی با عرض 60 سانتیمتر و چند پله برقی با عرض 1 متر مورد نیاز است؟
پاسخ: از آنجاکه ارتفاع پله برقی بیش از 6 متر است، میبایست کمترین و ایمن‌ترین سرعت یعنی 0/5 متر بر ثانیه انتخاب شود. مطابق ستون اول سرعت‌ها در جدول فوق، برای پله برقی با عرض 60 سانتیمتر، تعداد 375 نفر در 5 دقیقه بحرانی محاسبه شده است. لذا 2 دستگاه می‌تواند جوابگو باشد (750=375×2). همچنین 1 دستگاه پله‌برقی با عرض 1 متر، در 5 دقیقه توان جابجایی 750 نفر را دارد.
شیب پله برقی
پلهبرقیها مطابق با استاندارد EN115 با زاویه شیب 30 و 35 تولید می‌شوند. در یک ارتفاع یکسان کف تا کف دو طبقه متوالی؛ مثلاً 6 متر؛ استفاده از پله برقی با زاویه شیب 35 نسبت به 30، حدوداً 1/8 متر فضای کمتری اشغال می‌کند.
چنانچه زاویه شیب پله برقی 35 باشد، دو شرط اساسی زیر باید رعایت شود.
- حداکثر ارتفاع قابل طراحی 6 متر باشد. در صورت افزایش ارتفاع، می‌توان از پله‌برقی با زاویه شیب 30 تا هر ارتفاعی استفاده نمود.
- سرعت پله‌برقی باید کمترین و ایمن‌ترین سرعت، یعنی 0/5 متر بر ثانیه باشد. در حالی که در پله برقی با زاویه شیب 30 هر سه سرعت ذکر شده، کاربرد دارد.
محاسبه فضای مورد نیاز جهت نصب پله‌برقی
مطابق شکل زیر، طول پله‌برقی برابر است با جمع جبری سه طول a و b و c.
a +b+ c =طول پله برقی
- محاسبه فضای مورد نیاز جهت نصب یک پله برقی با زاویه 30 :
برای مثال: اگر ارتفاع کف تا کف دو طبقه متوالی 10 متر باشد و طول قسمت افقی پایین و بالای پله‌برقی هر کدام 1 متر باشد، آنگاه طول فضای افقی مورد نیاز یک پله برقی با زاویه 30 بابر است با:
- محاسبه فضای مورد نیاز جهت نصب یک پله برقی با زاویه 35 :
مثال: اگر ارتفاع کف تا کف دو طبقه متوالی 6 متر باشد و طول قسمت افقی پایین و بالای پله‌برقی هر کدام 1/5 متر باشد، آنگاه طول فضای افقی مورد نیاز یک پله‌برقی با زاویه 35 بابر است با:
تعداد پله‌های افقی در بالا و پایین پله‌برقی
در تمام پله برقی‌ها، چند پله افقی در قسمت ابتدا و انتهای پله‌برقی به منظور راحتی و ایمنی مسافرین در زمان سوار و پیاده شدن تعبیه شده است. هر چه تعداد این پله‌های افقی بیشتر باشد، سوار و پیاده شدن افراد با سهولت بیشتری انجام می‌شود. تعداد پله‌های افقی مطابق جدول زیر است.
ارتفاع بالاسری پله‌ها
حداقل ارتفاع آزاد از روی هر پله آلومنیومی با مانع فوقانی در پله‌برقی، باید حداقل 230 سانتیمتر باشد. وجود این ارتفاع به منظور تأمین ایمنی مسافران برای جلوگیری از برخورد با موانع احتمالی فوقانی است.
پاگرد پله‌برقی
باید در ابتدا و انتهای پلهبرقیها، فضای غیر محصور مناسبی در نظر گرفته شود، به نحوی که مسافران به راحتی به مسیر خود ادامه داده و از ازدحام در قسمت ورودی و خروجی جلوگیری شود و سوار و پیاده شدن مسافران با آرامش و ایمنی انجام شود.
در صـورتی که فاصـله دیـوار روبروی پله‌برقی تا انتهای آخـرین پله افقی 2000 میلی متر باشد، عرض پاگرد باید حداقل دو برابر فاصله بین مرکز دستگیره‌های پله‌برقی باشد.
در صورتی که فاصله دیوار روبروی پله‌برقی تا انتهای آخرین پله افقی حداقل 2500 میلی متر باشد، عرض پاگرد می‌تواند حداقل برابر با فاصله بین مرکز دستگیره‌های پله‌برقی باشد.
کمترین فاصله بین دستگیره و ارتفاع بالاسری
مطابق با استاندارد EN115 کمترین فواصل بین دستگیره‌ها تا دیواره‌ها و موانع کناری و همچنین ارتفاع بالاسری به شرح زیر است:
A :80 میلیمتر یا بیشتر
B :2100 میلیمتر یا بیشتر
C :120 میلیمتر یا بیشتر
D :2300 میلیمتر یا بیشتر
E :500 میلیمتر یا بیشتر، مگر این که یک محافظ بین دستگیره و دیوار قرار داده شود.
انواع روش‌های چیدمان پله‌برقی
- چیدمان پله‌برقی در چند طبقه به روش تکی
عملی‌ترین روش جابه‌جایی مسافر بین سه سطح متفاوت می‌باشد. در چیدمان تکی، مسافرین باید برای رسیدن به پله بعدی مسیر کوتاهی را طی نمایند. به لحاظ استراتژیک این مسـیر کوتاه می‌تواند از طریق ایجاد انگیزه برای خریدار منجر به فروش بیشتر شود.
این نوع آرایش بیشتر برای مکان‌هایی مناسب است که جریان حرکت افراد به یک سـمت باشد. به عـنوان مثال در مراکز تجـاری، حرکت مسافران به سمت بالا توسط پله‌برقی‌هایی که در یک سـمت ساختمان هستند و حرکت مسافران به سمت پایین توسط پله‌برقی‌هایی که در سمت دیگر ساختمان هستند انجام می‌گیرد.
- چیدمان پله‌برقی در چند طبقه به روش ضربدری
این چیدمان متوالی به مسافرین این امکان را می‌دهد تا سریع‌ترین حرکت را بین دو طبقه یا بیشتر داشته باشند.
این وضعیت به خصوص برای ساختمان‌های اداری، خدماتی و فروشگاه‌های بزرگ مناسب می‌باشد. معمول‌ترین نوع چیدمان پلهبرقیها به روش ضربدری است.
حرکت مسافرین به سمت بالا و پایین از تراکم جمعیت در پاگرد پلهبرقیها جلوگیری می‌کند.
- چیدمان پله‌برقی در چند طبقه به روش موازی
در صورتی که طراحی ساختمان اجازه دهد و فضای پاگرد کافی بین پلهبرقیها در دو طبقه متوالی موجود باشد، این نوع چیدمان سریـع‌ترین زمان رسیدن به طبـقات بالاتر است. معمولاً در ساختمان‌هایی که طـول آنها زیاد است، از این روش استفاده می‌شود.
- چیدمان پیوسته تکی
- چیدمان پیوسته جفتی
مطالب مرتبط
مطالب اخیر
