راهنمای کامل مراحل نصب آسانسور؛ از اصول تا جدیدترین فناوری‌ها!

نعیمه گلی، کابین نیوز – در ساختمان‌ها و برج‌های مرتفع امروزی، نصب و راه اندازی آسانسور یک امر بسیار مهم و ضروری است. اهمیت وجود آسانسور در ساختمان‌هایی که دارای ساکنین سالمند یا معلول هستند، بیشتر حس می‌شود. برای نصب آسانسور باید طبق مراحل مشخصی پیش بروید؛ بنابراین دانستن مراحل نصب آسانسور برای تمام افراد مخصوصا متخصصین فنی این حوزه بسیار مهم و واجب است. لازم است بدانید که مراحل نصب آسانسور با توجه به نوع سیستم آسانسور متفاوت است. در این مقاله به توضیح مراحل نصب آسانسور در ساختمان‌های مسکونی می‌پردازیم.

7 مرحله نصب آسانسور

برای نصب آسانسور به صورت اصولی و بر اساس ضوابط و استانداردهای آسانسور، روش نصب درست آسانسور باید بر اساس مراحل زیر باشد:

1. تهیه نقشه و تعیین مکان آسانسور
2. آماده سازی کف چاله آسانسور
3. آهن‌کشی و نصب ریل آسانسور
4. نصب درب آسانسور
5. نصب مکانیکال آسانسور
6. نصب الکتریکال آسانسور ( برق‌کشی )
7. اخذ گواهینامه استاندارد

تهیه نقشه و تعیین مکان آسانسور

امروزه در طراحی و نقشه کشی ساختمان، جانمایی و مکان یابی آسانسور یکی از مهم‌ترین قسمت‌های نقشه ساختمان محسوب می‌شود. شرکت‌های معتبر فعال در زمینه نصب و راه اندازی آسانسور معمولا دارای مهندسان، کارشناسان و نصابان حرفه‌ای و باتجربه هستند؛ که می‌توانند نصب و راه اندازی آسانسور را باتوجه به استاندارهای جهانی و با دقت بالا انجام دهند.

در کنار مهندسین و نصابان آسانسور، معماران و مهندسان ساختمان نیز در تعبیه جای مناسب جهت نصب آسانسور نقش بسیار مهمی دارند و باید بهترین جای ممکن را از نظر دسترسی برای نصب آسانسور در نظر بگیرند. معمولا بهترین مکان برای نصب آسانسور ابتدا و انتهای راهروها یا در نزدیکی راه پله است. گاهی اوقات در برخی از ساختمان‌ها راهروها در طبقات مختلف، هم تراز نیستند؛ در این حالت آسانسور باید در گوشه دو راهرو قرار گیرد و کابین آسانسور نیز باید از نوع دو درب باشد.

ساکنین ساختمان‌های قدیمی یا ساختمان‌های فاقد آسانسور نیز می‌توانند با مشورت و کمک گرفتن از یک معمار باتجربه در این زمینه و بررسی نقشه موجود ساختمان، یک مکان عالی برای نصب آسانسور تعیین کنند. نصب آسانسور در اینگونه ساختمان‌ها علاوه بر افزایش قیمت ساختمان مزایای دیگری از جمله: ایجاد سهولت در رفت و آمد، افزایش زیبایی ظاهری ساختمان و سهولت در فروش واحدها دارد.

آماده سازی کف چاله آسانسور

یکی از مراحل نصب و راه اندازی آسانسور آماده کردن و بتن ریزی کف چاله آسانسور است. حداقل ارتفاع استاندارد از کف چاله تا سطح کف سازی باید بین ۱۸۰ سانتی متر تا ۱۹۰ سانتی متر باشد. تعیین میزان ارتفاع گفته شده به نوع آسانسور و ظرفیت آن بستگی دارد همچنین در چاله آسانسور باید فضای مربعی شکلی با ابعاد حداقل ۱۰۰ در ۵۰ یا ۶۰ سانتی متر طراحی شود که به این فضا «جان پناه» گفته می‌شود.

هدف از طراحی و ساخت جان پناه این است که اگر در هنگام کار ناگهان کابین به سمت پایین به حرکت درآمد، کارگران بتوانند در این قسمت پناه بگیرند. در زمان بتن ریزی کف چاله آسانسور، سکو های ضربه گیر زیر کابین و زیر قاب وزنه تعادل آسانسور باید با توجه به نقشه تعبیه شوند و حدود 40 سانت بتن ریزی و آرماتور بندی شود.

پس از انجام این قسمت از ارتفاع 190 سانتی متری، حدود 150 سانتی متر باقی می‌ماند. مهم‌ترین نکته در مرحله آماده سازی چاله آسانسور، پیش بینی چاه ارت است. در صورتی که این چاه از قبل تعبیه نشده باشد؛ باید در محل مناسب چاهی به عمق 3.8 متر ایجاد شود که به رطوبت زمین برسد؛ سپس باید موارد زیر به ترتیب انجام شود:

• قراردادن 3% نمک، 33% زغال و 33% پتاسیم در چاه
• تعبیه سیم مسی بدون روکش به متراژ مناسب در محل مورد انتقال
• در انتها قراردادن میله مسی و صفحه مسی

لازم به ذکر است که از فضای کف چاله آسانسور معمولا برای نصب قطعاتی همچون بافر، گاورنر، سکوی ضربه گیر و سینی کابین استفاده می‌شود.

آهن‌کشی و نصب ریل آسانسور

تمام مراحل نصب آسانسور برای نصب و راه اندازی درست و ایمن آسانسور مهم است اما این مرحله از نصب آسانسور، یعنی انجام آهن‌کشی جهت نصب ریل آسانسور، مهمترین و حساس‌ترین مرحله نصب آسانسور شناخته می‌شود. عدم آهن‌کشی درست باعث نصب نامناسب ریل‌ها و در نتیجه تکان و لرزش کابین آسانسور در هنگام استفاده می‌شود.

به همین دلیل نقشه آهن کشی آسانسور باید توسط متخصصین و نرم افزارهای تخصصی طراحی شود. در مرحله آهن‌کشی یا به اصطلاح شاسی‌کشی آسانسور پس از تهیه نقشه آهن‌کشی دیگر مراحل که شامل: شاقول‌ریزی، تعیین محل صفحه پیلوت، تعیین خط تراز و کلاف‌بندی است؛ به ترتیب انجام می‌شود.

نکته مهم در این مرحله تعیین ظرفیت آسانسور توسط نرم افزارهای تخصصی است؛ که باتوجه به آن تعداد ستون برای آسانسورها که معمولا 4 یا 6 ستون است، می‌شود.

نصب درب آسانسور

هر آسانسور دارای درب کابین و درب طبقه است. ایجاد فضای لازم جهت نصب درب آسانسور در مرحله آهن‌کشی با انجام محاسبات دقیق می‌شود. علت وجود درب طبقات در آسانسورها، افزایش میزان ایمنی است.

همانطور که می‌دانید درب آسانسور از نظر نوع بسته شدن دارای دو نوع درب لولایی یا نیمه اتوماتیک و درب تمام اتوماتیک است که در ادامه به توضیح مختصر آن‌ها می‌پردازیم.

درب لولایی یا نیمه اتوماتیک

این نوع درب‌های طبقات بسیار شبیه به درب‌های معمولی هستند و با کمک دست باز و بسته می‌شوند و به همین دلیل به آن‌ها درب لولایی یا نیمه اتوماتیک گفته می‌شود.

درب تمام اتوماتیک

در این نوع درب‌ها، درب طبقه و کابین به طور همزمان و کاملا اتومات باز می‌شوند و برای بازکردن درب طبقه نیازی به کمک دست نیست.

برای اینکه این مرحله از نصب آسانسور به درستی انجام شود و در دراز مدت باعث ایجاد مشکلاتی برای درب آسانسور نشود؛ باید شاقول کاری و نصب براکت‌ها با دقت انجام شود.

نصب مکانیکال آسانسور

مرحله نصب مکانیکال آسانسور یکی از مراحل نصب آسانسور است که خود دارای چندین مرحله مهم است. مراحل نصب مکانیکال آسانسور عبارتند از:

• نصب موتور آسانسور
• نصب شاسی موتور
• نصب کابین آسانسور
• نصب فلکه هرزگرد آسانسور
• نصب گاورنر آسانسور
• نصب پاراشوت آسانسور

نصب موتور آسانسور

همانطور که می‌دانید موتور آسانسور انواع مختلفی دارد که باتوجه به نوع سیستم آسانسور و ظرفیت آن موتور مناسب را انتخاب می‌کنیم. مرحله نصب موتور آسانسور جزء مرحله مکانیکال از مراحل نصب آسانسور است.

نصب شاسی موتور

شاسی موتور آسانسور یک قطعه فلزی است که تمام قطعات مکانیکی آسانسور مانند موتور و فلکه هرزگرد به آن متصل می‌شوند؛ به همین دلیل در نصب شاسی موتور باید تمام اصول ایمنی و استاندارهای لازم رعایت شود.

نصب کابین آسانسور

کابین آسانسور دارای ظرفیت و طرح‌های مختلفی است و معمولا برای زیبایی داخل کابین از تجهیزاتی مانند آینه، دیوارهای استیل، کف پارکت و نور پردازی‌های زیبا استفاده می‌شود. در هنگام ساخت و نصب کابین باید دقت داشته باشید که دیوارها، کف و سقف کابین، تحمل کشش وارده با توجه به ظرفیت آسانسور را داشته باشند؛ و علاوه بر حفظ امنیت مسافران در برابر عوامل محیطی نیز مقاوم بوده و دچار زنگ زدگی و پوسیدگی نشوند.

نصب فلکه هرزگرد آسانسور

نصب فلکه هرزگرد سبب افزایش مقاومت سیستم تعلیق و انتقال قدرت برای انتقال قدرت می‌شود. دقت داشته باشید که قطر، تعداد و نوع شیارهای موتور و فلکه هرزگرد آسانسور با یکدیگر هماهنگ باشند.

نصب گاورنر آسانسور

گاورنر درواقع یک نوع ترمز مکانیکی است که هنگام بروز حوادثی همچون سقوط کابین با فعال کردن پاراشوت یا همان ترمز اضطراری، موجب توقف کابین و حفظ جان مسافران می‌شود.

نصب پاراشوت آسانسور

پاراشوت آسانسور انواع مختلفی دارد که باتوجه به نوع آسانسور و سرعت آن انتخاب می‌شود. همانطور که گفته شد پاراشوت در صورت بروز مشکل از گاورنر دستور می‌گیرد و وارد عمل می‌شود.

لازم به ذکر است که علاوه بر موارد گفته شده، قطعات دیگری مانند یوک کابین، سیم بکسل، قلاب سربکسل، وزنه تعادل، کفشک آسانسور، زنجیر جبران، شالتر، بافر، علائم ظرفیت و… نیز در مرحله نصب مکانیکی آسانسور، نصب می‌شوند.

نصب الکتریکال آسانسور (برق‌کشی)

مرحله نصب الکتریکال آسانسور نیز همانند مرحله مکانیکال دارای مراحل مختلفی است که عبارتند از:

نصب تابلو فرمان آسانسور

تابلو فرمان آسانسور که بورد اصلی آسانسور است؛ دارای ریزپردازنده های زیادی است. وظیفه این ریزپردازنده ها شناسایی دقیق موقعیت کابین و ایجاد فرمان برای حرکت یا توقف کابین است. تابلو فرمان و موتور آسانسور باید از نظر تک سرعته و دو سرعته بودن با هم هماهنگ باشند. از وظایف تابلو فرمان آسانسور می‌توان به کنترل سرعت و حرکت موتور، کنترل ترمزها، کنترل سوییچ‌ها، کنترل درب کابین، پردازش و اجرای درخواست‌ها و فرمان‌ها از طبقات مختلف و… اشاره کرد.

نصب تابلو سه‌فاز

همان طور که می‌توان از نام این تابلو حدس زد؛ این تابلو دارای سه فیوز برای حفظ ایمنی سیستم سیم کشی آسانسور در برابر نوسانات جریان برق است.

نصب تراول کابل

نصب تراول کابل در آسانسور سبب ایجاد ارتباط میان تابلو فرمان و قطعات الکتریکی موجود بر روی کابین می‌شود. این کابل باید بسیار مقاوم، باکیفیت و محکم باشد زیرا همیشه به همراه کابین آسانسور حرکت می‌کند.

علاوه بر تجهیزات گفته شده قطعات دیگری مانند:  شستی آسانسور، شالتر، سنسور آهنربایی، انکودر، جعبه رویزیون و… نیز در مرحله نصب الکترونیکال آسانسور نصب می‌شوند.

7. اخذ گواهینامه استاندارد

اخذ گواهینامه استاندارد یکی از مهم ترین مراحل نصب و راه اندازی آسانسور است. برای اطمینان خاطر از رعایت استانداردهای لازم در طراحی و دیگر مراحل نصب آسانسور و همچنین سریع تر انجام شدن پروسه ی دریافت گواهینامه استاندارد آسانسور، دریافت این گواهینامه را به یک شرکت معتبر بسپارید.

ضوابط مراحل نصب آسانسور

ضوابط نصب آسانسور شامل قوانین و استانداردهایی می‌شود که تعیین می‌کند برای هر ساختمان باتوجه به نوع کاربری و نیازهای آن، چه سیستم آسانسوری مناسب است. این قوانین و مقررات توسط سازمان نظام مهندسی و شهرداری هر شهر تعیین می‌شود و وظیفه‌ی نظارت بر رعایت این قوانین برعهده سازمان استاندارد هر استان است. مهم‌ترین قوانین و ضوابط موجود برای نصب آسانسور عبارتند از:

• حفر چاهک و انتخاب مکان مناسب برای نصب آسانسور
• تست همه اجزای ثابت و متحرک؛ از جمله کابل‌ها، سیم بکسل و ریل‌ها
• کنترل استاندارد بودن فضای موتورخانه و تأمین سیستم روشنایی
• رعایت استاندارد فاصله کف موتورخانه با سقف
• نصب نرده‌های محافظ در اطراف تجهیزات در چاهک
• کنترل همه سیم‌ها و تجهیزات برقی و الکتریکی
• نظارت بر همه عملیات جوشکاری در طول فرآیند نصب
• نصب صحیح سیم ارت
• نظارت بر عملکرد صحیح درب آسانسور
• نظارت بر عملکرد درست شاستی طبقات و کابین
• نظارت بر حرکت آرام و روان آسانسور
• نظارت بر تراز بودن کف کابین آسانسور با کف طبقات

موارد گفته شده برخی از مهم‌ترین اصول و ضوابط موجود در مراحل نصب آسانسور هستند. به همین دلیل برای رعایت دقیق تمام قوانین و استانداردها جهت نصب آسانسور حتما با یک شرکت معتبر همکاری کنید.

نکات مهم در مراحل نصب آسانسور

برای راه اندازی آسانسور باید علاوه بر استفاده از روش درست نصب آسانسور، نکات کلیدی در راه اندازی را نیز در نظر بگیرید. این نکات عبارتنداز:

• فراهم کردن مقدمات لازم جهت نصب آسانسور مانند خروج وسایل و افراد متفرقه از محل نصب
• شروع به نصب و راه اندازی آسانسور به محض رسیدن قطعات و تجهیزات مورد نیاز
• انجام اقدامات ایمنی جهت نصب آسانسور
• استفاده از لباس کار مناسب و کلاه ایمنی نوسط نصابان
• انجام تمام مراحل نصب آسانسور توسط مهندسین و نصابان متخصص
• عقد قرارداد نصب و راه اندازی آسانسور با شرکت معتبر و فعال در این زمینه
• خرید قطعات و تجهیزات باکیفیت و مرغوب
• استفاده از موانع اخطار و احتیاط در اطراف محل نصب آسانسور

انجام مراحل نصب آسانسور توسط ربات ها

انجام اصولی و دقیق مراحل نصب آسانسور سبب افزایش ایمنی و طول عمر سیستم آسانسور می‌شود. تمامی مراحل نصب آسانسور نیازمند دقت بالایی است؛ اما برخی از مراحل مانند مرحله نصب ریل راهنما از حساسیت بیشتری برخوردار است. نصابان و مهندسان حرفه ای در این حوزه هم ممکن است گاهی اوقات در طی مراحل نصب آسانسور دچار خطا و اشتباه شوند که این امر در بلندمدت سبب بروز مشکلات و حوادث در آسانسور می‌شود.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی ربات‌هایی ساخته شده است که با برنامه ریزی می‌توانند مراحل نصب آسانسور را با دقت بالایی انجام دهند. به عنوان مثال سیستم رباتیک آسانسور شیندلر که برای اولین بار در کشور سوئیس از آن رونمایی شد؛ به دلیل دقت بالا و انعطاف‌پذیری زیاد و همچنین قابلیت حرکت به سمت بالا و پایین و سوراخ کردن می‌تواند به راحتی ریل‌های آسانسور را جایگذاری کند. یکی دیگر از قابلیت‌های این ربات چرخش 360 درجه است که با این ویژگی می‌تواند به تمام نقاط چاه آسانسور دسترسی داشته باشد.

مزایای استفاده از سیستم رباتیک شیندلر در مراحل نصب آسانسور

مزایای استفاده از سیستم رباتیک شیندلر عبارتند از:

• افزایش سرعت نصب آسانسور
• کاهش هزینه‌های نصب
• نصب باکیفیت‌تر
• افزایش ایمنی نصابان در مراحل نصب آسانسور
• صعود اتوماتیک از چاه آسانسور

کلام آخر

برای اطمینان خاطر از نصب درست و اصولی آسانسور حتما با یک شرکت معتبر و افراد باتجربه در این زمینه مشورت کنید. دقت داشته باشید برای داشتن یک آسانسور باکیفیت علاوه بر خرید قطعات مرغوب باید مراحل نصب آسانسور نیز با دقت و به طور کامل طی شود.