آسانسورهای هیدرولیكی، روشی عالی و ارزان برای حل مشكلات انتقال عمودی در ساختمان‌های كوچك و كم‌ارتفاع و یا در محل‌هایی كه نیاز به بالا بردن وزن‌های زیاد با سرعت‌های كم است، هستند.
مبانی آسانسورهای هیدرولیکی
امیر خرمی، رامان خرمی – با دستیابی بشریت به منابع تأمین قدرت و برخورد با مشکلات روزمره برای جابه‌جایی اجسام سنگین و به دفعات فراوان و یا به‌عبارتی برای رفع نارسایی‌های جسمانی خود که همراه با پدید آمدن فرهنگ آسمان‌خراش‌ها و آپارتمان‌نشینی بود، ناگزیر شد که در اوایل قرن نوزدهم وسیله‌ای اختراع نماید که ما امروزه آن را آسانسور می‌نامیم و اولین نوع آسانسور از نوع آسانسورهای هیدرولیکی که با آب عمل می‌کرد، به بازار ارائه شد.
خواه و ناخواه و همانند سایر اختراعات، آسانسورهای اولیه کارایی محدودی داشته و با مشکلات فراوانی همراه بودند که به‌تدریج ولی با سرعت کمتری رفع شد. در همین ضمن، آسانسورهای کششی پا به عرصه وجود گذاشت و به‌نحو گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفت. اما با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، بشر به نسل سوم آسانسور که همانا آسانسورهای هیدرولیکی امروزه است رسید.
با وجود اینکه اختراعات فعلی پاسخ‌گوی نیازهای امروز هستند، با این حال راه تکنولوژی و همان‌گونه که در بخش انتهایی بدان اشاره شد، کماکان ادامه خواهد داشت.
در این مطلب می‌خوانید:
انواع متداول آسانسور
متداول‌ترین آسانسور از نوع مسافری آسانسور هیدرولیکی است. کاربرد این آسانسور، برای حمل افراد به طبقات مختلف و متناسب با ارتفاع طبقه سرعت نامی برای آن است. به این صورت انتقال در حداقل زمان ممکن و متناسب با انرژی مصرفی است.
هنگامی که از نظر فضا در نمایشگاه‌ها، تالارها و یا کارخانه‌ها در مضیقه قرار گیریم، آسانسورهای هیدولیکی پرقدرت بهترین انتخاب هستند. زیرا این آسانسورها مشکل فضا و جابه‌جایی اجسام ثقیل و چندین‌تنی را به‌سهولت حل می‌نمایند.
آسانسورهای کوچک‌تر و بدون سرنشین نیز موارد استفاده فراوانی دارند و قادرند که مثلاً غذا را از طبقات زیرزمین به سطح خیابان و رستوران‌ها برسانند. طراحان آسانسور پا را فراتر گذاشته و آسانسورهایی بسیار زیبا و حتی پانورمیک ارائه کرده‌اند که مناظر بدیع طبیعی و یا بخش‌های مختلف فروشگاهی را در حین حرکت آسانسور به مشتریان عرضه نمایند.
کاربردهای وسیع آسانسور هنوز هم به پایان نرسیده و از آن جمله می‌توان آسانسورهای مخصوص معلولین و یا آسانسورهای معلول بر جنب پله‌ای را نام برد.
در طراحی و ساخت کلیه تجهیزات فنی، مسائل ایمنی فراوانی به کار گرفته می‌شود که الزاماً وجود قوانین منسجمی را ایجاب می‌نماید تا کارخانه‌های سازنده این نوع تجهیزات، آن را به اجرا در آورند که در بخش‌های استاندارد با آن آشنا خواهیم شد.
افزایش خرید و نصب آسانسورهای هیدرولیکی
بررسی آماری از نصب آسانسور های هیدرولیكی نشان می‌دهد كه این نوع آسانسور در بازار رواج یافته است. حدود 70% كلیه آسانسورهای فروخته‌شده برای ساختمان‌های جدید در آمریكا، آسانسورهای هیدرولیكی هستند.
از میان این تعداد آسانسور، حدود 70% كل آسانسورهای هیدرولیكی فروخته‌شده برای ساختمان‌های جدید، برای چهار طبقه و یا كمتر است. در حدود 95% كلیه آسانسورهای هیدرولیكی فروخته‌شده در آمریكا، از نوع اتصال مستقیم (DIRECT) هستند.
آمار نشان می‌دهد كه آسانسورهای هیدرولیكی مورد استقبال فروان خریداران و عامل اصلی صعود در ساختمان‌های مسکونی هستند و تعداد طرفداران آن در صنعت بی‌شمار است.
مزایای آسانسورهای هیدرولیکی
آسانسورهای هیدرولیكی مزایای زیرین را در اختیار طراحان و استفاده‌كنندگان خود قرار می‌دهند:
- صرفه جویی در فضای نصب موتورخانه
- کاهش هزینه مواد مصرفی
- ایمنی بالا
- هزینه پایین تعمیر و نگهداری آسانسور
- بهره‌برداری مؤثرتر از فضای ساختمان
- قابلیت حمل اجسام سنگین
- پایین آمدن سریع همراه با هزینه كمتر
صرفه جویی در فضای نصب موتورخانه
فضایی در بالای چاهک آسانسورهای هیدرولیکی، جهت موتورخانه احتیاج نیست و موتورخانه را با حداقل اشغال فضای موجود در اطراف یکی از چهار وجه چاه می‌توان در نظر گرفت (جای مانور موتورخانه زیاد است).
کاهش هزینه مواد مصرفی
آهن‌کشی چندانی جهت آسانسورهای هیدرولیکی غیرمستقیم (INDIRECT) احتیاج نیست و مثل سیستم آسانسورهای کششی، احتیاج به چارچوب فلزی برای نصب ریل نداریم. از این جهت هم هزینه مواد مصرفی (ناودانی، نبشی، و غیره) و هم اجرت نصب حداقل نصف می‌شود.
ایمنی بالا
ایمنی آسانسورهای هیدرولیکی غیرمستقیم به‌دلیل استفاده از دو فاکتور «پاراشوت و شیر ترکیدگی + شیر ایمنی) دو برابر آسانسورهای کششی است.
هزینه پایین تعمیر و نگهداری آسانسور
هزینه تعمیر و نگهداری آسانسورهای هیدرولیک به‌مراتب کمتر از آسانسورهای کششی است.
بهره‌برداری مؤثرتر از فضای ساختمان
پیرامون موضوع بهره بردای موثرتر از فضای ساختمان، موارد زیر مطرح می‌شود.
- سطح شافت مورد استفاده آسانسورهای هیدرولیكی نسبت به آسانسورهای كششی ، درحدود 12% كمتر است و قسمت بالای شافت (بخش زیر سقف) آسانسورهای هیدرولیکی به‌مراتب تمیزتر باقی می‌ماند. آسانسورهای هیدرولیكی نیاز به اتاق ماشین در بالا نداشته ولی به یك مقدار فضای OVER HEAD در بالای پشت‌بام نیاز دارد كه آن هم به‌علت رعایت مقررات ایمنی مربوطه است.
- از آنجایی كه آسانسورهای هیدرولیكی از نوع مستقیم، نیرو و بار عمودی به ساختمان تحمیل نمی‌كنند، ابعاد ستون‌های ساخته‌شده در اطراف شافت به‌طرز چشمگیری كاهش می‌یابد.
- از آنجایی كه اتصالات مكانیكی بین پاوریونیت و شافت آسانسورهای هیدرولیكی را لوله‌ها و لوله‌های محافظ (داكت‌ها) تشكیل می‌دهند، می‌توان از این خصوصیت قابلیت انعطاف استفاده کرد و بخش پاوریونیت را در محل مناسبی در شعاع حداکثر 12 متری سیلندر هیدرولیک نصب نمود.
بیشتر بخوانید:
قابلیت حمل اجسام سنگین
آسانسورهای هیدرولیکی برای بالا بردن ظرفیت‌های سنگین بار، مؤثرترین وسیله هستند. هنگامی كه مایل به استفاده از آسانسوری با تراول‌های كوتاه و ظرفیتی بیش از 4 تن هستیم، اهمیت آسانسورهای هیدرولیكی آشكارتر می‌شود. زیرا كه به طور اصولی سیستم‌های هیدرولیكی، دارای توان و نیروی بالابرنده قوی و راندمان مكانیكی خوب، همراه با هزینه كمتر هستند.
هنگامی كه نیازی به سرعت‌های بالاتری نیست، آسانسورهای هیدرولیكی می‌توانند با ظرفیت‌های 57000 کیلوگرم و یا بیشتر عمل كنند كه این وزن‌ها مربوط به واگن‌های پربار و سنگین و یا كامیون‌های بزرگ است و یا نیاز عملیاتی و كاربردی خاص صنعتی و یا جابه‌جایی اجسام ثقیل را ممكن می‌سازد.
پایین آمدن سریع همراه با هزینه كمتر
از آنجایی كه نیروی پایین آمدن آسانسورهای هیدرولیكی توسط نیروی جاذبه زمین تأمین می‌شود، لذا كاربردهای فراوانی برای سریع پایین آمدن آسانسور وجود داشته كه بدون استفاده از نیروی برق انجام می‌گیرد (خروج اضطراری).
محدودیت‌های آسانسورهای هیدرولیکی
آسانسورهای هیدرولیكی مزایای فراوانی دارند ولی ممكن است كه این مزایا، گاهی اوقات موجب كاربردهای نامناسب آسانسورهای هیدرولیكی شوند. نتیجه كاربرد نامناسب آن می‌تواند پرهزینه باشد و درنتیجه آگاهی و شناخت محدودیت‌های آسانسورهای هیدرولیكی برای همگان ضروری است. در ادامه محدودیت‌های آسانسورهای هیدرولیكی را شرح می‌دهیم.
- محدودیت سرعت
- چالش تغییرات دمایی
- نشت روغن آسانسور هیدرولیكی و آلودگی آب‌ها
- توان بالای مورد نیاز موتور پمپ آسانسور هیدرولیک
- هزینه بالای تعویض قطعات زیر زمینی
- نیاز به نصب توسط نصابان حرفه‌ای
- تولید حرارت زیاد
محدودیت سرعت
با توجه به نیاز آسانسورهای هیدرولیكی به قدرت، كنترل، و محذورات ساختمانی، به‌ندرت می‌توان از آن‌ها برای سرعت‌های بالای 0/76 متر بر ثانیه استفاده نمود.
چالش تغییرات دمایی در آسانسورهای هیدرولیکی
2-گاهی اوقات و به‌علت تغییرات در درجه حرارت روغن هیدرولیك، عملكرد آسانسورهای هیدرولیكی دستخوش نوسان می‌گردد. درجه حرارت روغن در آسانسورهای هیدرولیكی كم‌مصرف به‌تدریج كاهش یافته، درحالی‌كه در آسانسورهای هیدرولیكی پرمصرف، حرارت آن بالا می‌رود. لذا بایستی كه حرارت اتاقك پاوریونیت آسانسورهای هیدرولیكی را كنترل نمود تا تغییرات حرارت روغن به حداقل برسد.
نشت روغن آسانسورهای هیدرولیکی و آلودگی آب‌ها
نشت روغن در بخش‌های مدفون آسانسورهای هیدرولیكی و ورود تدریجی روغن به محیط اطراف، ممكن است موجب آلودگی آب‌های منطقه گردد.
توان بالای مورد نیاز موتور پمپ آسانسورهای هیدرولیکی
توان مورد نیاز موتورپمپ آسانسورهای هیدرولیكی در حدود دو و نیم الی سه برابر یك آسانسور كششی با ظرفیت و سرعت مشابه می‌باشد. لذا رساندن قدرت مورد نیاز به آسانسورهای هیدرولیكی، به‌مراتب حساس‌تر از آسانسورهای كششی بوده و سیم‌كشی ساختمان بایستی با دقت فراوان انجام گیرد تا از كم‌نور شدن چراغ‌های ساختمان و افت شدید ولتاژ منبع قدرت جلوگیری شود.
هزینه بالای تعویض قطعات زیر زمینی
هزینه‌های نصب و نگهداری، یكی از ملاحظات اصولی در اغلب سیستم‌های هیدرولیكی می‌باشد. در نصب‌هایی که نیاز به حفر چاله‌های عمیق دارد، سوراخ كردن زیر زمین برای نصب آسانسورهای هیدرولیكی، خطرات برخورد با موانع زیرزمینی را افزایش داده و احیاناً هزینه‌ای را به خریدار تحمیل می‌كند. درنتیجه اغلب قراردادهای نگهداری آسانسورهای هیدرولیكی فاقد بخش هزینه فراوان تعویض قطعات زیرزمینی است و این قسمت معمولاً به كارفرما واگذار می‌شود.
نیاز به نصب توسط نصابان حرفه‌ای
سادگی فروان آسانسورهای هیدرولیكی، اغلب نصابان بی‌تجربه جدید و احیاناً سازمان‌های خدماتی را گمراه می‌كند. بررسی دقیق و كامل از نصب‌های قبلی شرکت‌های نصاب و انتخاب تجهیزات مناسب و خدمات بعد از آن حائز اهمیت فراوان بوده و از پیش‌نیازهای ارزنده برای مشتریان آتی به‌شمار می‌آید.
تولید حرارت زیاد
اصولاً آسانسورهای هیدرولیكی، دستگاه‌هایی هستند كه حرارت فراوانی ایجاد می‌كنند، زیرا كه كلیه انرژی كه در پایین آمدن آسانسور به كار می‌رود، تبدیل به حرارت شده كه درنتیجه روغن آن حرارت را جذب و درجه حرارت آن بالا می‌رود.
دیدگاه آتی آسانسورهای هیدرولیکی
آسانسورهای هیدرولیكی امروزه كه به‌طرز صحیحی نصب شده باشند، عمكرد دقیق و اقتصادی دارند. تعمیر و نگهداری دوره‌ای این آسانسورها و استفاده از آن، همگی امری روزمره و شناخته‌شده می‌باشند.
سیستم هیدرولیك مدفون
سیستم پرفشار هیدرولیك و تجهیزات مربوطه مدفون كه لازمه نصب برخی از آسانسورهای هیدرولیكی هستند، در معرض حملات شیمیایی، مكانیكی و الكترولیتی قرار دارند كه می‌توانند موجب نشتی و یا پارگی لوله‌های هیدرولیك شوند و یا آب‌های اطراف را آلوده نمایند.
اقدامات فراوانی در جهت جلوگیری و یا كاهش خوردگی صورت گرفته است كه استفاده از بسیاری از آن‌ها امروزه متداول است. از متداول‌ترین اقدامات پیشگیرانه، استفاده از روكش‌های مخصوصی است كه بخش‌های مدفون را از سیالات زیر زمینی و خاك كه موجب خوردگی می‌شوند محفوظ نگه می‌دارد.
مشكل مهمی كه هنوز لاینحل باقی مانده، مربوط به ایجاد روشی است كه بتوان به‌سهولت و مقرون‌به‌صرفه قطعات مدفون در زمین را مورد بررسی و بازرسی قرار داد. منطقی‌ترین و واضح‌ترین راه این است كه كلیه سیستم هیدرولیك را به بالای زمین انتقال داد، جایی كه بتوان به‌سهولت و در همه مواقع قطعات را بازبینی نمود.
علی‌رغم قیمت جك‌های تلسكوپی دو و یا سه مرحله‌ای، این نوع جك‌ها، عمكرد صحیح خود را به اثبات رسانده‌اند و اغلب مقررات ایمنی مدون را مراعات می‌نمایند و به همین دلیل از این نوع جك‌ها برای تقریباً كلیه ساختمان‌های كوتاه استفاده می‌گردد.
صدمات وارده به کاسه‌نمدها و بخش پکینگ جک‌های هیدرولیکی یكی دیگر از مشکلات این نوع آسانسورها است و به همین دلیل بایستی در نصب آن‌ها دقت فراوان مبذول داشت.
در بسیاری از كشورهای اروپایی، مدت‌هاست كه استفاده از آسانسورهایی كه با جك غیرمستقیم و سیم‌بكسل عمل می‌کنند متداول است.
این سیستم و متعلقات مربوطه، آسانسور را از طریق سیم‌بكسل كه نیروی بال برنده خود را از جك هیدرولیكی، همراه با تعدادی پولی‌های تركیبی دریافت می‌كنند عمل می‌نمایند.
مصرف نیروی بیشتر
نیروی حاصل از جك هیدرولیكی معمولی بایستی به‌نحوی باشد كه نه‌تنها بار، بلكه وزن كابین را نیز بلند نماید. درحالی‌كه موتور آسانسورهای كششی، تنها 60% بار روی كابین (به‌علت وجود وزنه‌های تعادلی) را به حركت در می‌آورند.
خلاصه كاربردی آسانسورهای هیدرولیکی
آسانسورهای هیدرولیكی، روشی عالی و ارزان برای حل مشكلات انتقال عمودی در ساختمان‌های كوچك و كم‌ارتفاع و یا در محل‌هایی كه نیاز به بالا بردن وزن‌های زیاد با سرعت‌های كم است، هستند. در حال حاضر، این وسیله برای ساختمان‌های بلند و سرعت‌های بالا کاربردی ندارد، ولی بر اساس راهکارهای پیشنهادی، امکان افزایش چشمگیر ارتفاع و احیاناً سرعت آسانسور در آینده وجود دارد.
مثال‌های مناسب كاربردی
ارائه مثال‌های مناسب و غیرمناسب كاربردی زیرین، برای استفاده از آسانسورهای هیدرولیكی، می‌تواند مفید واقع شود.
- دفاتر اداری دو الی سه و چهار طبقه با سطح قابل استفاده زیاد
- ساختمان‌های مسكونی دو، سه، چهار و پنج طبقه تا 200 آپارتمان
- بیمارستان‌های كوچك، كلینیك‌ها، ساختمان‌های بهداشتی تا سه طبقه
- ساختمان‌های كوتاه صنعتی كه نیاز به انتقال بار و یا مواد خام به‌صورت اتوماتیك از وزن‌های سبک تا بسیار سنگین دارند
- دفاتر اداری دولتی تا چهار طبقه
- آسانسورهای گاراژی رفت و برگشتی در ساختمان‌های عظیم و عمده
- آسانسورهای مسافری/ باری در فروشگاه‌ها (تا سه طبقه)
- آسانسورهای معلولین كه همراه و مكمل پله‌های بالابر عمل نمایند
- آسانسورهای مرحله‌ای
مثال‌های نامناسب كاربردی
برخی از مثال‌های نامناسب کاربردی برای آسانسورهای هیدرولیکی شامل موارد زیر هستند.
- اغلب فروشگاه‌های بزرگ چندین طبقه‌ای؛
- بیمارستان‌های بیش از چهار طبقه؛
- نصب جک‌هایی که نیاز به حفر چاله‌های عمیق دارد و ممکن است با موانع زیرزمینی فراوانی برخورد داشته باشد؛
موارد لازم در بخش مربوطه و مقالات آتی مورد بحث قرار خواهد گرفت.
تقسیم‌بندی انواع جک‌ها و محل قرار گرفتن شیر اطیمنان
در جدول زیر می‌توانید تقسیم‌بندی انواع جک‌ها و محل قرار گرفتن شیر اطیمنان را مشاهده کنید.
به‌طور كلی یك سیستم هیدرولیك شامل بخش‌های زیر است:
مطالب مرتبط
مطالب اخیر
