بالابر پله که بهترین وسیله جهت رفت و آمد راحت و ایمن افراد معلول و سالمند در ساختمان‌های فاقد آسانسور و پله برقی است. این مقاله جهت آشنایی با انواع، ساختار، تجهیزات، کاربری‌ها و نوع تغذیه این وسیله کاربردی است.
بالابر پله(Stair Lift)؛تحولی نوین برای سهولت تردد کهنسالان و افرادکم توان
یلدا نجف نیا، کابین نیوز – شاید توانایی بالا و پایین رفتن از پله، هر زمان که اراده کنیم، موضوع کوچک و کم اهمیتی به نظر برسد؛ اما این موضوع به ظاهر کم اهمیت برای گروهی از افراد نوعی معضل به حساب می‌آید. در واقع داشتن چنین استقلالی برای برخی از افراد از جمله کهنسالان و گروهی از معلولان و افراد ناتوان، یکی از بزرگ‌ترین محدودیت‌های زندگی روزمره است. معضل رفت و آمد برای سالمندان و معلولین، در ساختمان‌های بدون آسانسور و پله برقی پر رنگ‌تر می‌شود. در بسیاری از ساختمان‌های قدیمی فاقد آسانسور و بدون امکانات لازم جهت تعبیه یا اضافه نمودن آسانسور، پله تنها راه تردد بین طبقات خواهد بود. لذا ایجاد راهکاری برای سهولت تردد کهنسالان و معلولان با استفاده از وضعیت موجود ساختمان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بالابر پله(Stair Lift) راه حل این مشکل خواهد بود. در مقاله پیش رو شما را با این وسیله آشنا خواهیم کرد.
بالابر پله چیست؟
بالابر پله یا صندلی بالابر پله یا صندلی متحرک را می‌توان به نوعی در گروه بالابرها طبقه بندی نمود. این وسیله دارای یک صندلی یا کفی تاشو، یک موتور گیربکس کوچک و یک ریل است. این تجهیزات در کنار هم وسیله‌ای را می‌سازند که برای جابه جایی افراد ناتوان در ساختمان‌ها، به ویژه ساختمان‌های دوبلکس کاربرد دارد.
تاریخچه صندلی متحرک
برخی از نمونه‌های اولیه این بالابر به صورت تجاری در دهه 1930 میلادی در ایالات متحده آمریکا تولید و مورد استفاده قرار گرفت و به بازار عرضه شد. در آن زمان تعداد افرادی که قربانی بیماری فلج اطفال بودند، افزایش چشمگیری داشت و مشکل این افراد، انگیزه‌ای برای ساخت و تولید این وسیله شد. امروزه اکثر کاربران این وسیله، افراد کهنسال و افراد ناتوانی هستند که قادر به تردد ایمن از پله‌ها نیستند.
امکانات بالابر پله مدرن
نوع مدرن این بالابر، با امکانات و ویژگی‌های متنوع و متعددی عرضه می‌شوند. از جمله این امکانات می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- قابلیت تنظیم ارتفاع صندلی یا کفی
- امکان توقف در ایستگاه‌های متعدد
- سوئیچ‌های جداساز باتری
- ریل بالابرنده
- صندلی یا کفی تاشو
- گاورنر کنترل سرعت
- کمربند ایمنی
- استارت و توقف نرم
انواع ریل مورد استفاده در بالابر پله
ریل بالابر پله بسته به موقعیت نصب، به دو شکل مستقیم و منحنی عرضه می‌شود.
ریل مستقیم در راه پله‌های خانگی فاقد انحنا کاربرد دارد. جنس این ریل‌ها آلومینیوم یا فولاد اکسترود شده است و از نظر سطح مقطع در اشکال گوناگون ساخته می‌شود. این ریل‌ها توسط براکت‌های ویژه‌ای به پله‌ها متصل می‌شوند.
ریل منحنی نیز از جنس فولاد یا آلومینیوم و براساس نظر طراح با سطح مقطع مختلف ساخته می‌شوند. معمولاً طراحی این ریل‌ها متفاوت است و معیار اصلی در طراحی آن‌ها این است که منحنی‌ها را با کمترین شعاع ممکن بسازند. جهت استحکام بیشتر ریل‌های مورد استفاده در بالابر مخصوص حمل ویلچر، باید این ریل‌ها علاوه بر پله، به دیواره‌ها نیز محکم شوند.
بیشتر بخوانید:
- قطع ایمن گشتاور(Safe Torque Off) در درایوهای فرکانس متغیر
- درایو آسانسور چیست؟ + مشخصات درایو آسانسور
- معرفی یو پی اس آسانسور و کاربردهای آن
کالسکه
کالسکه قطعه‌ای است که معمولاً بر روی غلتک‌های کوچکی در امتداد ریل حرکت می‌کند و در اکثر طرح‌ها، به وسیله طناب فولادی یا زنجیر کشیده می‌شود. اکثر بالابرهای پله خانگی، دارای کالسکه‌ای مجهز به صندلی با دسته و زیرپایی هستند. طرح معمول اغلب این بالابر این گونه است که با زاویه‌ای قائم با ریل نصب شده و صندلی در راستای افق بر روی کالسکه قرار می‌گیرد. در انتهای مسیر پله، غالباً صندلی را می‌توان در حدود 45 تا 90 درجه چرخاند و در جای خود قفل و ثابت نمود تا استفاده کننده از آن به راحتی و با اطمینان در ایستگاه پیاده شود.
بسته به توانایی استفاده کننده از این وسیله، می‌توان آن را با چرخاننده دستی یا چرخاننده برقی تهیه نمود. به منظور افزایش ایمنی، اکثر صندلی‌های چرخان دارای یک سوئیچ ایمنی هستند. این وسیله در صورتی حرکت خواهد کرد که صندلی در موقعیت حرکت خود قفل شده باشد و در این حالت سوئیچ ایمنی را فعال کرده باشد.
انواع بالابر پله
انواع بالابر پله شامل چند نوع زیر هستند که در ادامه شما را به صورت مفصل با این وسیله آشنا می‌کنیم.
- بالابر پله با ریل مستقیم
- بالابر پله با ریل منحنی
- بالابر پله با کفی عمودی ویلچر
- بالابر پله فضای باز
- بالابر پله حمل کالا
بالابر پله با ریل مستقیم
بالابر پله با ریل مستقیم، متداول‌ترین نوع بالابر پله بوده و در ساختمان‌هایی که راه پله فاقد انحنا است، کاربرد دارد.
بالابر پله با ریل منحنی
شکل ریل این بالابرها، تابع انحنا و شکل پیچش راه پله ساختمان است. این نوع بالابر با توجه به دلایل زیر هزینه و زمان ساخت بالاتری نسبت به بالابر ریل مستقیم دارد.
- لزوم ساخت ریل متناسب با انحنای راه پله
- پیچیده‌تر بودن طراحی صندلی جهت تراز ماندن در طول تغییر مسیر و زاویه حرکت آن
بالابر پله با کفی عمودی ویلچر
این بالابر به جهت نوع کاربری، باید دارای مقاومت مکانیکی و قدرت تحمل بار بالاتری نسبت به انواع خانگی آن باشد. این بالابر بیشتر در مکان‌های عمومی و به صورت داخلی یا خارج ساختمان استفاده می‌شود. صفحه کفی این بالابر باید به اندازه‌ای باشد که ویلچر به همراه سرنشین آن را در خود جای دهد. کفی این بالابرها دارای لبه‌های تاشویی هستند که پایین آمده و به عنوان رمپ عمل می‌کنند. این ساختار موجب سهولت عبور ویلچر و قرارگیری آن بر روی کفی می‌شود. مقاومت ریل‌های استفاده شده در این بالابرها باید نسبت به نمونه‌های خانگی بیشتر باشد.
بالابر پله فضای باز
عملکرد این بالابرها مشابه نمونه‌های ریل مستقیم و ریل منحنی خانگی است؛ اما در برابر شرایط آب و هوایی، رطوبت و گرد و غبار محافظت شده‌اند. با توجه به محل مورد استفاده، برای هر نوع از آن‌ها درجه حفاظت(IP) ویژه‌ای استفاده شده و طراحی و ساخت آن‌ها مطابق IP موردنظر انجام می‌شود.
بالابر پله حمل کالا
این بالابر مشابه انواع خانگی است؛ اما از آن برای جابه‌جایی بارهای با وزن محدود استفاده شده و دارای یک صفحه کفی هستند بار بر روی آن قرار می‌گیرد.
تغذیه الکتریکی
بالابرهای پله اولیه عمدتاً با برق AC تغذیه می‌شدند که با جریان شبکه برق شهری کار می‌کردند. در این بالابرها کابل برق توسط یک زنجیر انرژی یا از طریق ریل به کالسکه متصل می‌شد. امروزه اکثر بالابرهای پله خانگی به باتری‌های قابل شارژ مجهز شده‌اند و در نتیجه برای تغذیه آن‌ها از جریان مستقیم یا DC استفاده می‌شود. یکی از مزیت‌های این بالابرها نسبت به نوع AC، عملکرد آن در زمان قطع برق است، چرا که وابسته به برق شهری نیستند.
بیشتر این بالابرها دارای یک “محل شارژ” هستند که بالابر برای شارژ باتری‌ها باید در آن محل پارک شود. البته نمونه‌های پیشرفته‌تری از بالابرهای مستقیم وجود دارند که نیاز به پارک در یک نقطه مشخص ندارند و در تمام طول مسیر حرکت خود، به طور مداوم شارژ می‌شوند. در اکثر مدل‌های DC، باتری در کالسکه تعبیه شده و با آن جابه‌جا می‌شود. البته نمونه‌هایی از بالابرهای AC موجود است که با برق سه فاز عمل می‌کنند. در این بالابرها، باتری‌ها در یک کابینت در نزدیکی بالا یا پایین ریل قرار می‌گیرند. یک سیستم اینورتر برای تبدیل جریان DC به برق سه فاز AC مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سیستم کنترل بالابر پله
بالابرهای پله اغلب توسط یک پنل شاسی یا اهرم کنترل که بر روی دسته صندلی قرار گرفته است، توسط کاربر کنترل می‌شوند. علاوه بر کنترل الکتریکی، این بالابرها به وسیله کنترل از راه دور هم قابل استفاده هستند. مدار کنترلی در این بالابرها بسته به نوع بالابر متفاوت است. بالابرهای منحنی دارای کنترل پیچیده‌تری نسبت به بالابرهای مستقیم هستند. صندلی بالابر در نوع منحنی باید در هنگام پیچش، افقی باقی بماند و زوایای شیب را بررسی نماید. لذا لازم است تا به یک موتور اضافی و سیستم کنترل ویژه آن مجهز باشد. همچنین حرکت کالسکه در پیچ‌ها آرام‌تر و در مسیرهای مستقیم، سریع‌تر است. تمام این موارد نیاز به یک سیستم کنترلی مدرن و پیشرفته با بهره گیری از ریز پردازنده‌های پر سرعت را اجتناب ناپذیر می‌کند.
سرعت حرکت بالابر پله
این دستگاه معمولاً دارای حرکت نرم و استارت آرام بوده و در بدو حرکت به استفاده کننده شوک وارد نمی‌کند. سرعت حرکت این نوع بالابر، معمولاً بین 0.07 تا 0.15 متر بر ثانیه است. سرعت حرکت نوع منحنی این بالابر در طول مسیر یکنواخت نبوده و در پیچ‌ها کاهش می‌یابد.
ایمنی بالابر پله
اگرچه بالابرهای پله مدرن دارای درجه بالایی از راحتی هستند؛ اما ایمنی همیشه در درجه اول اهمیت است. این دستگاه‌های مدرن، مجهز به تجهیزات ایمنی متعدد هستند. با توجه به اهمیت ویژه این دستگاه‌ها، باید مراحل طراحی، ساخت، عبرضه و نصب آن‌ها مطابق استاندارد انجام شود. لذا خرید و نصب آن از عرضه کنندگان معتبر حائز اهمیت بالایی است.
سخن آخر
بالابرهای پله کمک بسیاری به افراد ناتوان در تردد از پله‌ها در ساختمان‌های فاقد آسانسور کرده است. این بالابرها بیشتر مناسب استفاده در ساختمان‌های دوبلکس یا یک اختلاف سطح مشخص هستند. توصیه می‌شود به منظور افزایش طول عمر و ایمنی کارکرد این دستگاه‌ها، از سرویسکاران متخصص جهت نگهداری و مراقبت طولانی مدت بهره برده شود.
مطالب مرتبط
مطالب اخیر
